‘1977 1 Mayıs’ını romanlaştıran Kemal Anadol’la o kanlı günü konuştuk: Katliam aydınlatılmalı
Ülkemizin emek ve demokrasi gayretleri tarihinde, 1 Mayıs emekçi bayramı kutlamalarının değerli bir yeri var. 1976’dan itibaren DİSK’in öncülüğünde İstanbul Taksim Meydanı’nda yapılan kitlesel kutlamalar içinde, 1977 1 Mayıs’ı ise bambaşka bir değer taşıyor. Karanlık güçler tarafından 34 ilerici yurtsever insanımızın katledildiği 77 kutlaması, tarihe “kanlı 1 Mayıs” olarak geçmiştir.
Biz de 48 yıl evvelki bu manalı ve tarihi kutlamaya İzmir’den gelerek katılmış ve yaşananlara şahit olmuştuk. O gün yaşadıklarımızı hiç unutmuyoruz. İşte ülkemiz emek ve demokrasi güçleri için kıymetli bir kırılmayı tabir eden bu katliam, birçok araştırmaya ve yazıya mevzu olmuştur. Lakin edebiyatımıza gereğince bahis olduğu ve değerlendirildiği söylenemez. Bu tarihi olayı edebiyatımıza taşıyıp romanlaştıran yazar-siyasetçi Kemal Anadol’la, katliamı ve romanını konuştuk. Anadol, Kırmızı Kedi Yayımları’ndan çıkan “Son Durak” isimli romanında, o devrin toplumsal ve siyasal panoramasını çiziyor. Kurgu karakterler üzerinden siyasal ve toplumsal uğraşları, gelişmeleri anlatıyor.
Kemal Bey’le o periyodu ve bilhassa de 77 1 Mayıs’ını konuşuyoruz. Aslında o gün kendisi alanda değilmiş. CHP’de önseçimin yapılması nedeniyle, seçim bölgesi Zonguldak’taymış. Fakat mevzuyu o kadar çok araştırmış ve yaşayan arkadaşlarından dinlemiş ki o günü adeta yaşamışçasına hususa hâkim olmuş. Bütün bu bilgileri ve detayları da romanına taşımış. Devrin kıymetli araştırmacı gazetecileri, müellifimiz Uğur Mumcu ile gazeteci İlhami Soysal’ın yazdıklarına bilhassa dikkat çekiyor. Kitapla ilgili kıymetlendirme yazan, Barış Derneği davasından cezaevi arkadaşı, Cumhuriyet muharriri merhum Ali Sirmen de şöyle yazmış: “Kemal Anadol’un kimi vakit sanığı da olduğu periyotla ilgili tanıklığı, okuru düşünmeye ve periyodun sorumlularını sorgulamaya yöneltiyor.”
KARA BİR LEKE
1 Mayıs 1977’de yaşanan katliamın, Cumhuriyet ve demokrasi tarihimiz için kara bir leke olduğunu belirten Anadol; bu kara lekenin kesinlikle temizlenmesi gerektiğini vurguluyor. Bunun için de olayın tüm taraflarıyla aydınlatılmasını istiyor. O’na nazaran katliamın perde ardında birçok karanlık öğe, yabancı istihbarat örgütü ve casusu var.
12 Eylül darbesine gidilen süreçte, bu katliam kıymetli bir kademeyi ve dönemeci oluşturuyor. Kemal Anadol, hem siyasetçi ve hem de hukukçu kimliğiyle, bu hususla ilgili çok uğraş verdiğini söz ediyor.
PARLAMENTODA ENGELLENMİŞ
1987’de İzmir milletvekili olarak yine parlamentoya dönen Anadol, çabucak her fırsatta bu katliamın üzerine gitmiş. 18, 22 ve 23. periyot parlamentolarında, komitelerde ve genel konseylerde 77 1 Mayıs katliamını sıkça gündeme taşıyan Kemal Bey, daima susturulmaya çalışılmış. Hususla ilgili verdikleri araştırma önergesi de iktidar milletvekillerince reddedilmiş.
Kemal Bey bu mevzuda yaptığı tüm araştırmaları ve topladığı bilgileri, sonuçta bir belgesel roman olarak değerlendirmeye karar vermiş. İşte “Son Durak” romanı bu türlü ortaya çıkmış. Tam da bugünlerde yeni bir 1 Mayıs kutlaması yaşanırken ben katliamı yaşamış bir gazeteci ve o da romanını yazmış bir muharrir olarak, 77 1 Mayıs katliamına bir kere daha dikkat çekmek istiyoruz. 1977 1 Mayıs katliamını unutmuyor, o gün kaybettiğimiz işçileri, ilerici yurtsever insanları hürmetle anıyoruz.
KEMAL ANADOL KİMDİR?
Kıvılcım Kemal Anadol, siyasetçi, avukat ve yazardır. TBMM 15 ve 16. devir CHP Zonguldak milletvekilliği, 18, 22 ve 23. devir CHP İzmir milletvekilliği vazifelerinde bulunmuştur. Barış Derneği genel başkanvekili vazifesi nedeniyle, 12 Eylül periyodunda Barış Derneği davasında yargılanmış ve uzun müddet cezaevinde kalmıştır. Son milletvekilliği devrinde CHP küme başkanvekili olarak vazife yapan ve bu istikametiyle kamuoyunda tanınan Anadol’un, yayımlanmış çok sayıda yapıtı bulunuyor.
