78. Cannes Film Festivali son buldu: Cafer Panahi, ‘Altın Palmiye’siyle bugün Tahran’da

Dürüst bir insan, yavuz bir direnişçi, özgürlük savaşçısı usta bir direktör olmasının yanı sıra, sinema lisanının yalınlığı ve incelikli senaryosunun evrenselliğiyle de sıkıntı olanı başarıyor: Biçimi ve içeriği birlikte yüceltmek, gerçekçi yerelliğin çok ötelerine taşarak tüm dünyadaki izleyicinin vicdanına seslenebilmek…

Bu bağlamda, İran’da kendine İslami Cumhuriyet ismini veren devletin yanında, tüm otoriter rejimlerin hiç de hoşlanmayacakları cinsten bir sinema “Sadece Bir Tesadüf”. Muhaliflerin her fırsatta mahpusa atıldığı, azap gördüğü ya da görebileceği ülkelerde yaşayan herkesi ilgilendiren bir sinema.

Bu pazar akşamı, elinde Altın Palmiye, yanında sinemanın takımı, daima birlikte Tahran’a geri dönecek olan Jafar Panahi’nin geleceği, sinemasındaki son sahne üzere, her olasılığa açık.

Dinci ve kinci güçlerin bağnazlığı mı ağır basacak, yoksa sağduyu mu? Bekleyip göreceğiz.

İran’da sinema kesimine yüksek yatırımlar yaparak eğlendirici dizilerin, “helal” ve yandaş propaganda sinemalarının imaline takviye verdikleri bilinen mollalar rejiminin reaksiyonunun ne olacağı merak konusu. Jafar Panahi’nin kendine seçtiği direnişçi sinema yolu ise onurlu fakat tehlikeli bir yol.

JÜRİNİN YAPISI

Jürinin yapısı yanında, şimdiki korku ve gerçekler de kuşkusuz ödül listesinin oluşumunu tesirler. Geçen yıl, Amerikan sinemasının sıradışı bir örneği olmayan “Anora”nın Altın Palmiye kazanması, Amerikalı genç bayan direktör Greta Gerwig’in heyet başkanlığıyla açıklanabilir. O denli ya, Mohammad Rasoulof ya da Jacques Audiard’ın sinemaları, diğer bir heyet tarafından üst sıraya çıkarılabilirdi.

Juliette Binoche başkanlığındaki heyetin temel başarısı, içerik ve biçim ortasındaki istikrarları toplumsal ve siyasi yaklaşımları dışlamadan (ancak öncelik de tanımadan) sağlamış olması. Brezilyalı direktör Kléber Mendonça Filho’nun iki kere ödüllendirilen sineması “Gizli Ajan” yedinci sanatın özüne saygılı bu yaklaşımın en sağlam örneği.

Altın Palmiye’ye 10. kere aday olan Jean-Pierre ve Luc Dardenne’in ikinci sefer senaryo mükafatını almalarının yanında, 23 yaşındaki amatör oyuncu Nadia Melliti’nin, Fransız genç bayan direktör Hafsia Herzi’nin sinemasında, eşcinsel dürtülerini fark eden inançlı Müslüman kız rolündeki başarısıyla ünlü rakipleri ortasından sıyrılıp öne çıkması, şimdiki toplumsal hususları işlerken sergilenen sinema lisanının biçimsel özgünlüğünün de dikkate alındığını göstermekte. Ödül alan öteki sinemalar, hem estetik bütünlüğün gözönüne alındığını hem de yenilikçi ya da klasik ancak içten sinemasal yaklaşımların da unutulmadığını göstermekte.

İŞTE MÜKAFATLAR:

• Altın Palmiye – Jafar Panahi (It Was Just an Accident)
• En uygun direktör mükafatı – Kleber Mendonça Filho (The Secret Agent)
• Jüri mükafatı – Oliver Laxe (Sirat)
• Jüri mükafatı – Mascha Schilinski (Sound of Falling)
• Jüri özel mükafatı – Bi Gan (Resurrection)
• Büyük ödül – Joachim Trier (Sentimental Value)
• En uygun senaryo Mükafatı – Luc ve Jean-Pierre Dardenne (The Young Mother’s Home)
• En yeterli erkek oyuncu mükafatı Wagner Moura (O Agente Secreto)
• En yeterli bayan oyuncu mükafatı Nadia Melliti (La Petite Derniere)
• Altın kamera mükafatı – Hasan Haydi (The President’s Cake)
• Kısa metraj mükafatı – Tawfeek Barhom (I’m Glad You’re Dead Now)