Gezegenlerin nasıl doğduğunu keşfedebiliriz: Astronomlar, doğan bir yıldızın şekillenişini kaydetti
James Webb Uzay Teleskobu (JWST), kainata dair eşsiz imajlar sunmaya devam ediyor. Son olarak, HH30 protostarının büyüleyici bir manzarası yakalandı. Bu cisim birinci olarak Hubble Uzay Teleskobu tarafından fark edildi ancak JWST’nin ileri seviye teknolojisi sayesinde HH30 daha evvel hiç görülmemiş ayrıntılarla incelendi. HH30, Boğa takımyıldızında, dünyadan yaklaşık 450 ışık yılı uzaklıkta yer alıyor. Kararmış moleküler bulut LDN1551’in içinde gizlenmiş bu sistem, ağır bir gaz ve toz diskiyle çevrelenmiş yeni doğan bir yıldızı barındırıyor.
HH30, Herbig-Haro objesi olarak sınıflandırılan parlak bir nebula. Bu cins nebulalar, yeni yıldızlardan çıkan süratli iyonize gaz jetlerinin, etrafındaki yıldızlararası hususla çarpışması sonucu oluşur. JWST’nin güçlü kızılötesi algılayıcıları, HH30’un yapısını detaylı bir formda tahlil etmeye imkan tanıdı. İmajlar, protostardan dış fırlayan gaz ve tozdan oluşan koni halindeki çıkış akışını ve çok dar bir jet akımını gösteriyor.
GEZEGEN VE YILDIZLARIN OLUŞUMUNU ANLAMAYA KATKI SAĞLAYABİLİR
JWST’nin hassas ekipmanları sayesinde, protostardaki toz taneciklerinin hareketleri takip edilebildi. JWST, HH30’un yapısındaki fırlayan gaz ve toz akışının dinamiklerini ortaya çıkarırken, ALMA teleskobu ise sistemdeki toz taneciklerinin farklı boyutlarda nasıl dağıldığını belirledi. Bulgular, daha büyük toz taneciklerinin disk içinde hareket ederek ince bir katman oluşturduğunu ortaya koydu. Bu sürecin, gezegen oluşumunun kritik bir kademesi olduğu düşünülüyor. Toz tanecikleri bir ortaya gelerek daha büyük kayaçları ve nihayetinde gezegenleri oluşturuyor.
Yapılan incelemeler, HH30’un merkezinden çıkan dar ve süratli bir jetin varlığını gösterdi. Bu jetin etrafında daha geniş, koni formunda bir gaz akışı bulunuyor. Kelam konusu müşahedeler, yalnızca HH30’un oluşumu hakkında değil, tıpkı vakitte güneş sisteminin ve öteki gezegen sistemlerinin doğumu hakkında da kritik bilgiler sunuyor. JWST ve başka teleskoplarla gerçekleştirilen bu ayrıntılı müşahedeler, yıldız ve gezegenlerin nasıl oluştuğunu anlamaya değerli katkı sağlıyor.
