Neden hidrojenli otomobiller kullanmıyoruz?
Hidrojen yakıt hücreli taşıtlar yalnızca bilim kurgunun ya da çılgın Ar-Ge deneylerinin konusu değil. Toyota Mirai ve Hyundai Nexo üzere hidrojenle çalışan otomobiller zati var ve yakıt hücresi teknolojisi faal biçimde evrimleşerek, devlet dayanaklı araştırma ve altyapı fonlarından milyarlarca dolar kazanıyor.
ELEKTRİKLİ ARAÇLARIN ÖNÜ MALİYET SEBEBİYLE AÇILDI LAKİN TEK SEBEP BU DEĞİL!
O halde neden hidrojen otomobiller bugün yollarda neredeyse hiç görülmüyor? Ne oldu?
Popular Science Türkçe’nin aktardığına nazaran Massachusetts Teknoloji Enstitüsüne (MIT) bağlı Güç Teşebbüsünde çalışan kıdemli araştırmacı bilim insanı Sergey Paltsev, “Cevap çok kolay: Ekonomi” diyor. Siyasetçiler ve otomobil üreticileri, hidrojenin kimyasal gücünü elektriğe dönüştürerek elektrik motorunu çalıştıran bu yakıt hücresini bir vakitler yolcu otomobillerinin geleceği olarak desteklemişti. Ancak düşen pil maliyetleri ve halihazırda mevcut güç altyapısının (bkz: elektrik şebekesi) yeterli yanları, pilli-elektrikli otomobilleri öne geçirdi.
MIT Sürdürülebilirlik Bilimi ve Stratejisi Merkezinin de genel müdür yardımcısı olan Paltsev, “Durum yalnızca otomobilin maliyetinden ibaret değil” diyor. Bu değerli bir nokta zira Kaliforniya eyaletinde düşük kilometreli hidrojen otomobiller yüksek bir indirimle satılıyor.
Hidrojen yolcu otomobillerini pilli-elektrikli emsallerine nazaran tümden daha maliyetli yapan şey ise yakıt sağlama altyapısının olmaması, güç dönüşümündeki verimsizlikler ve yakıtın pompadaki fiyatı.
Hidrojen otomobillere yönelik büyük bir geçiş olması, altyapının devasa ölçüde geliştirilmesini gerektirirdi. ABD Güç Bakanlığının Alternatif Yakıtlar Bilgi Merkezi, bugün ülke çapındaki 55 kamusal hidrojen yakıt istasyonunun neredeyse yalnızca Kaliforniya’da bulunduğunu gösteriyor; yani ülke çapındaki 68.000‘i aşkın etkin elektrikli taşıt şarj istasyonunun yanında. (Kaliforniya’da bile hidrojen yolcu otomobillerine yakıt ikmali yapmak görünüşe nazaran o kadar güç ki Temmuz ayında bu mevzuda Toyota’ya toplu dava açılmış.)
Michigan Üniversitesi Sürdürülebilir Sistemler ve Hidrojen Bölümünün eş başkanı Gregory Keoleian, Popular Science ile yaptığı farklı bir görüşmede Honda’nın 2021 yılında Kaliforniya’da bulunabilen iki hidrojen yolcu otomobilini devam ettirmediğini, Toyota ve Hyundai ise eyalette yeni hidrojen yolcu otomobilleri satmaya devam ettiğini aktarıyor.
“Pilli-elektrikli taşıtlar; menzil yahut yakıt yükleme mühleti ya da ağır yüklerle sorununuz olduğunda sıkıntılı olabilir” diyor Keoleian. “Hidrojen burada, örneğin uzun uzaklık kamyonlarıyla bir rol oynayabilir.”
Raylı yahut ticari kamyonlar kelam konusu olduğunda, “Yakıt istasyonları daha dağınık” diye açıklıyor Keoleian. “Yakıt tesislerinin ağırlaşmasına gerek yok. Her köşe başında olmalarına gerek yok. Bu uygulamalar için hidrojenle önemli bir karbonsuzlaştırma fırsatı var.”
Hidrojen yolcu otomobilleri için ‘daha parlak güzergahlar’
“Önümüzdeki yıl hiçbir şey değişmeyecek” diyor Paltsev. “Muhtemelen gelecek beş yıl da o denli. Ancak hidrojenli otomobiller için daha parlak güzergahlar var.” Bunlardan birisi de hidrojenin, “ağır hizmet nakliyat ve sanayideki üzere iktisadın diğer kısımlarındaki güç gereksinimlerimiz bakımından çok daha büyük bir kaynak olduğunun” ortaya çıkması. Sonrasında da yakıt ikmali ve altyapı konusundaki zahmetleri “çözmek daha kolay olacak” ve bunun sonucunda da “hidrojen otomobiller için olumlu taşma tesirleri ve sinerjiler ortaya çıkacak.”
Paltsev, hidrojen otomobil iktisadının halihazırda dünyanın kimi kısımlarında daha cazibeli olduğunu belirtiyor; örneğin, elektrik fiyatlarının yüksek olduğu Japonya‘yı örnek veriyor bu mevzuda. Kimi otomobil üreticileri de hala hidrojen yakıt hücreli yolcu otomobillerine yatırım yapıyor. Bu durumun delilleri, geçenlerde BMW ve Toyota ortasında duyurulan bir işbirliğiyle de görülebiliyor. İkili, 2028 yılında BMW marka bir hidrojen otomobilin pazara çıkacağını söylüyor.
Paltsev, ABD üzere yerlerde hidrojen yolcu taşıtlarının günümüzde elverişli olmamasının da bu özel yakıt hücresi teknolojisinin uygulamasından “öylece vazgeçilmesinin” sebebi olmaması noktasında ihtarda bulunuyor. “Gelecekte öbür pek çok sebepten muhtaçlığımız olabilir” diyerek kelamlarını sürdüren bilim insanı, jeopolitik sorunların de piller üzere ham unsurlara erişimi aksatabilecek ve hidrojenli otomobilleri birden ekonomik olarak daha geçerli hale getirebilecek bir etmen olduğunu belirtiyor.
