Erdoğan’ın İsrail eleştirilerinin dozu düştü: Trump’ın ikinci dönem etkisi
Siyaset bilimci Doç. Dr. Berk Esen, “Trump lider seçildiğinden beri Erdoğan adeta ABD ile İsrail’i ayrıştırmaya, vakit zaman Gazze’de devam eden katliamlar nedeniyle İsrail ve Netanyahu’yu eleştirirken Trump’ı ve ABD’yi bu tenkitlerin dışında tutmaya ihtimam gösteriyor” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Donald Trump’ın 20 Ocak 2025’te ikinci başkanlık misyonuna başlamasıyla birlikte daha öncesinde terör örgütü olarak görmediğini belirttiği Hamas’a karşı telaffuzlarını kimi açılardan yumuşattı. Arap medyasında yer alan tahlillere nazaran bunun gerisinde ‘ABD ile stratejik anlaşma’ yapma isteği yatarken Türk yetkililer Ankara’nın Hamas’a İsrail lehine ödünler vermesi için ‘baskı uyguladığı’ tarafındaki haberleri yalanladı. Hamas’ın siyasi ofisinin Katar’dan Türkiye’ye taşınacağı istikametindeki argümanları kesin bir lisanla reddeden Ankara, ABD ve İsrail ile bağlarını ‘o derecede’ riske atacak bir adım atmayacağının sinyalini verdi.
TRUMP’IN İĞNELEMELERİ GÖRMEZDEN GELİNDİ
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Hamas ile gerçekleştirdiği görüşmelerde, Ankara’nın Hamas’ı İsrail ile mutabakata yönelik bir tahlilin kesimi haline getirmeye çalıştığı izlenimi verildi. Fidan, görüşmelerde Hamas’ın sırf bir ateşkese değil, kalıcı bir tahlile de açık olduğunu tabir ederek, Türkiye’nin bu süreçte Hamas’a ‘diplomatik ve güvenlik temelli bir koruma’ sunduğuna işaret etti. Erdoğan, Trump’ın Gazze savaşındaki Siyonist tavrını direkt eleştirmektense, ‘ABD’nin sahip olduğu İsrail lobisi’ sebebiyle bu tıp açıklamalar yaptığını savundu. Trump’ın ‘Erdoğan güzel anlaştığım biri’ demecini ise olumlu bir açıklama olarak kıymetlendiren Erdoğan, kendisine yapılan rahip Brunson anımsatmalarını görmezden gelmeye ve ‘ilişkilerimiz iyi’ sinyali vermeye devam etti. Trump’ın birinci başkanlık periyodunda yaşanan problemlere verilen referansları görmezden geldi.
‘İSRAİL TENKİTLERİNİN TONU DÜŞTÜ’
Konuya ait gazetemiz Cumhuriyet’e açıklamalarda bulunan siyaset bilimci Doç. Dr. Berk Esen, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İsrail’e dönük tenkitlerinin son periyotta, bilhassa de Trump seçildikten sonra tonu düştü. Olağan koşullarda Erdoğan’ın ideolojisine sahip olan bir siyasetçinin Gazze’de böylesine büyük bir facia yaşanırken çok daha sert bir söyleme sahip olması ve İsrail ile onu destekleyen ABD’yi direkt eleştirmesi beklenirdi. Halbuki Trump lider seçildiğinden beri Erdoğan adeta ABD ile İsrail’i ayrıştırmaya, vakit zaman Gazze’de devam eden katliamlar nedeniyle İsrail ve Netanyahu’yu eleştirirken Trump’ı ve ABD’yi bu tenkitlerin dışında tutmaya itina gösteriyor” dedi.
‘KORKUNUN YARATTIĞI DEĞİŞİKLİK’
Net bir ayrışma olduğuna dikkat çeken Esen, “Ancak bence İsrail’e dönük açıklamalarının da tonu, şiddeti önemli manada düştü. Bu açıdan Türkiye, Hamas’a açıktan dayanak veren bir devlet manzarası paylaşmamaya çalışıyor. Tabiki Türkiye ve Hamas ortasındaki bağların büsbütün koptuğunu söylemek mümkün değil fakat en azından orada da biraz daha bir düzey düşüklüğü gözüküyor” tabirlerini kullandı. Türk iktisadı sıkıntı günlerden geçerken Erdoğan’ın ABD’yi ve Trump’ı karşısına almak istemediğini belirten Esen, “Trump’ın kendisine karşı çıkan, kendisini eleştiren, istediği durumu takip etmeyen başkanlara karşı çok sert olabildiğini ve ülkelerine de ziyan verebilecek biçimde fevri açıklamalar yapabildiğini aslında biliyoruz. Rahip Brunson krizi esnasında Trump’ın attığı birkaç tweet bile Türk iktisadına önemli manada ziyan vermişti. O manada Trump, Erdoğan’dan ne vakit bahsetse rahip Brunson probleminin gündeme getiriyor. Büyük olasılıkla hem o Trump’ın Erdoğan karşısında kazandığı büyük bir zafer olduğu için hem de Erdoğan’a aba altından sopa göstermiş oluyor hasebiyle Erdoğan’ın katiyetle Trump’ı karşına almak isteyeceğini sanmıyorum. Bu kaygının yarattığı bir konum değişikliğini görüyoruz” diye konuştu.
‘DERDİNİZ İKTİDAR ÇIKARI’
Geçtiğimiz günlerde kelam konusu tartışmaları TBMM gündemine taşıyan CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer ise, iktidarın Filistin siyasetini ‘iki yüzlü’ olarak niteledi. Türkiye’nin İsrail ile ticari ve lojistik münasebetleri ile ilgili verilen Genel Görüşme Önergesi üzerine konuşan Çakırözer, önergenin AKP ve MHP oylarıyla reddedildiğine dikkat çekti. Çakırözer, Türkiye’nin İsrail ile ticaretinin sürdüğünü tez ederek, “‘Bu kanlı ticareti durdurun’ diyen gençlere gözaltı getirdiniz. İstanbul’un göbeğinde İstanbul örgütümüzle on binlerce yurttaşımız ‘Filistin’e özgürlük için yürüyelim’ dedik; beşerler ulaşamasın diye metroları kapattınız. Vatandaşlar akın akın Taksim’e gitti bu sefer polis diktiniz, yürütmediniz. Dünyanın hiçbir yerinde hatta İsrail’de bile Netanyahu’yu protesto etmeyi AKP kadar engelleyeni çıkmadı bugüne kadar. Derdiniz Gazze değil. Derdiniz iktidarınız, ballı çıkarlarınızı korumak” tabirlerini kullandı.
‘RÜMEYSA’NIN İSMİNİ ANMIYORSUNUZ’
ABD’de Filistin’e verdiği takviye nedeniyle gözaltına alınan Türk doktora öğrencisi Rümeysa Öztürk’ü de anımsatan Çakırözer, “Amerika’daki evladımız Rümeysa Öztürk bir aydır hukuksuzca tutuklu, Trump’ın bir telefonuyla Amerikalı rahibi çıkaran sizler Rümeysa’nın ismini bile anmıyorsunuz” dedi. Trump’ın ‘Gazze’den Filistinlileri çıkaracağız’ telaffuzunu de tekrar gündeme getiren Çakırözer, “Neymiş? Gazzeliler için hicret vaktiymiş. Bizim cihatçılar doların yeşilini görünce hicretçi oluvermişler. Yazıklar olsun. Filistinlilerin vatanından sürülmesini ‘hicret’ diye yasallaştırmak, bu zulme ortak olmaktan öteki bir şey değildir” değerlendirmesinde bulundu.
‘EKONOMİDE GÜÇLÜ DEĞİLSENİZ ÖZGÜR KARAR ALAMAZSINIZ’
