KKKA aşısında sona doğru: İnsan üzerinde çalışmalar başlayacak
Havaların ısınmasıyla birlikte ortaya çıkan kene ısırma olayları insanları huzursuz etmeye devam ediyor.
Yakın günlerde ülkenin çeşitli yerlerinde kene hadisesi gündeme gelirken, Kayseri’de de 2 kişi KKKA nedeniyle hayatını kaybetti. Öte yandan ERÜ bünyesinde çalışmalarına devam eden ve Turkovac’ı geliştiren Prof. Dr. Aykut Özdarendeli başkanlığındaki Aşı Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü’nde çalışmalar aralıksız devam ediyor.
Türkiye’nin ikinci enstitüsünde 15 kişilik grupla çalışmalara devam edildiğini aktaran Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, “2015’te Türkiye’de birinci Aşı Merkezi olarak kurulduk ve geçen sene de Aşı Araştırmaları ve Geliştirme Enstitüsü olduk. Hacettepe’den sonra ikinci enstitüyüz bu bahiste Türkiye’de. Burada yaklaşık 4 tane post ağımız var, 4 tane doktora öğrencimiz var, bunun yanında master öğrencilerimiz var. 15 kişilik bir aşı kümesi olarak çalışmalarımıza devam ediyoruz. Aşı enstitüsü olmak sahiden değerli; yalnızca aşı konusunda geliştirme ve üretimin yanında tıpkı vakitte yetişmiş insan gücü noktasında aktif bir noktaya geldiğimiz vakit hem yetişmiş insan gücü açısından hem de kıymetli aşıları belli noktaya getirip geliştirme açısından değerli bir kurum olduğumuzu ve daha da ilerleyeceğimizi düşünüyorum” dedi.
“YIL SONUNDA İNSAN FAZ ÇALIŞMASI BAŞLAYABİLİR”
Uzun müddettir Kırım Kongo aşısı çalışmalarının devam ettiğini ve her şeyin yolunda gitmesi durumunda yıl sonuna yanlışsız insan faz çalışmalarına başlamayı düşündüklerini tabir eden Prof. Dr. Özdarendeli yaptığı açıklamada, “Uzun müddettir çalışıyoruz bu mevzuya, TÜBİTAK Projesi ile 2015 yılında başlamıştık. O vakit belli bir noktaya gelmişti ancak ortaya 2019’un sonunda covid pandemisi ortaya çıkınca yaklaşık 4 yıl kadar orta vermek zorunda kaldık. Artık 1 yıldan beri tekrar Kırım Kongo ile ilgili aşı çalışmaları devam ediyor. Şuanda aslında Sıhhat Bakanlığı’nın desteklediği 2023 yılında çıkan bir projemiz var, Kırım Kongo’ya karşı rekombinant aşı. Pek hoş sonuçlar alındı. Şuanda insan faz çalışmalarına geçmek için son birkaç deney yapıyoruz, bilhassa zararsızlık ve toksikoloji deneyleri var. Onları da en kısa vakitte bitireceğimizi düşünüyorum. Tabi sonuçta bir araştırma yapıyoruz, her şeyin yolunda gitmesi halinde bu yılın sonunda faz çalışmasının başlayabileceğini düşünüyorum” biçiminde konuştu.
“BÖLGEDE YAŞAYAN İNSANLARI RAHATLATACAĞIZ”
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığının görüldüğü bölgelerde milyonlarca insanın yaşadığını ve bu aşıyı yaparak o bölgedeki insanları rahatlatacaklarını kaydeden Özdarendeli, “Bu grip aşısından farklı bir aşı. Kenelerin bilhassa faal olduğu periyotlarda mevsimsel bir aşıdan çok 2 doz bir aşı ve sonrasında tahminen birkaç yıl sonra ek bir dozla insanları koruyabileceğimizi düşünüyorum. Her sene bu aylarda maalesef önemli olaylar var ve maalesef vatandaşlarımızı kaybediyoruz. Ülke olarak da aşı konusunda covid-19 pandemisinde kendimizi gösterdik. Kırım Kongo bizim üzerinde çok çalıştığımız bir aşı ve bu bizim ülkemiz için önemli bir sıhhat sorunu. Her sene bu hususla ilgili bir grup açıklamalar yapıyoruz lakin artık konuşma değil yapma vakti. Ülkemize bu aşıyı yapmak bizim borcumuz. Kırım Kongo’nun görüldüğü 3-4 milyon insanın yaşadığı muhakkak bölgeler var. Umuyorum o insanlara en hoş biçimde aşıyı yapıp, inşallah o bölgedeki insanları rahatlatacağız diye düşünüyorum” sözlerini kullandı.
“EN KISA VAKİTTE BU AŞIYI ÜLKEMİZE ARMAĞAN EDECEĞİZ”
Kırım Kongo aşısında çalışan birinci küme olduklarını ve en kısa müddette aşıyı armağan edeceklerinin altını çizen Prof. Dr. Özdarendeli; “Bu hususta çalışan kümeler var ancak Kırım Kongo konusunda çalışan birinci grubuz. Makul bir noktaya kadar geldi, birkaç testin de yapılması gerekiyor. Artık vakit kaybetmememiz gerekiyor. Bir irade koyup sahiden buraya kadar gelmiş olan bu çalışmayı artık insan faz çalışmalarına biran evvel ulaştırarak aşıyı en kısa vakitte ülkemizin hizmetine sunmamız gerekiyor. TÜBİTAK projesi ile başladık, şimdi Sağlık Bakanlığı TÜSEB’in desteğiyle gidiyor. Bu takviyelerin ben süreceğini ve en kısa vakitte bu aşıyı ülkemize armağan edeceğimizi düşünüyorum” dedi.
“HERHANGİ ACİL DURUMDA, FARKLI BİR AŞI İÇİN HAZIRIZ”
ERÜ Aşı Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü olarak çeşitli platformlarda aşı altyapılarının bulunduğunu ve rastgele acil bir durumda farklı aşı için çalışmalara devam ettiklerini de kelamlarına ekleyen Prof. Dr. Aykut Özdarendeli, “Cumhurbaşkanlığı Strateji Daire Başkanlığı tarafından desteklenen bir altyapı projesi var, belli bir noktaya geldi. Kaidelere nazaran hangi noktalarda, nasıl stratejik aşılarla ilgili çalışabiliriz, araştırabiliriz bunlar yapılacak. Birebir vakitte enstitü olduğumuz için aşı araştırma ve geliştirme konusunda insan kaynağına gereksinimimiz var, bunları yetiştirmeyi düşünüyoruz. Ülkemizde aşıyla ilgili çalışan kümeler var, onlarla işbirliği halinde devam ediyoruz. Covid aşısını bitirdik, çok hoş sonuçlar aldık ve ülkemiz uzun yıllar sonra kendi aşısını üretebildi. Artık bu donanıma ülke olarak sahibiz. Şuanda bizim en büyük odak noktamız Kırım Kongo’ya karşı aşı geliştirmek. Lakin yeni virüsler çıkıyor, yeni hastalıklar çıkıyor. Burada çok farklı aşıların platformlarının yapıldığını ve temelinin atıldığını söyleyebilirim. İnaktif aşıdan rekombinant aşılara kadar. Rastgele bir acil durum noktasında bizler farklı aşı platformlarını kullanarak hazır bir biçimde çalışmalarımıza devam ediyoruz” diye konuştu.
