Türk rapinin başkaldıran ismi, ‘cephanesi satırları olan’ Çağrı Sinci, Cumhuriyet’e konuştu: ‘Devrimci rapçi’

“Teşkilatsız eşkıya” ve “sivil itaatsiz”; cephanesi satırları olan namı başka Davet Sinci. “İsyan şart” diyor, İndigo ile birlikte söylediği “Sivil İtaatsiz” müziğinde, “artık sebeplerle ilgilen, tek sonuçla değil/ majör medyayla bilgilenme, senin bir beynin var/ baş kaldır, isyan et, yolumdan çekil!”

Türkçe rap müziğin en özgün, en isyancı, en protest ancak bir o kadar da romantik ismi: “Bu sabah da sebep buldum ölmemek için ve/ bu sabahki mazeretim de sensin yine/ neden bilmem sonbaharda daha güzelsin her vakit olduğundan/ yazdan bile.”

Sinci, bu çağın ozanlarından. Aşkı da, sevdayı da, isyanı da, dayanışmayı da, arbedeyi da satırlarından eksik etmiyor. Son albümü “Başkası” da, her duyguyu içinde barındıran albümlerinden. Solo konserleriyle birlikte Sinci, Zülfü Livaneli’nin 60’ıncı sanat yılına özel hazırlanan “Gökyüzü Herkesindir: 60 Yıllık Livaneli Efsanesi” konserlerinde, Küme Mengene (Barış Atay ve Nihat Mugil) ve An Vokal ile Livaneli müziklerini, o konsere özel yazdığı sözlerle sahnede söylüyor. Sinci, 28 Haziran’da saat 21.00’de, hip hop orkestrası Yeraltı Sakinleri ile birlikte sevenleriyle buluşacak.

Sinci ile, son albümü “Başkası”, Gökyüzü Herkesindir projesi ve yeni projeleri üzerine konuştuk.

‘MÜZİĞİMİ İRDELEYEBİLİYORUM’

– Oburu albümünden başlayalım. Evvelki tekli ve albümlere nazaran gerçekten “başka” bir albüm. Biçim ve form olarak de, tercih edilen üslup olarak de o denli. Bu rap seyahatindeki bir başkalaşımın birinci adımı mı?

Aslında son adımı diyebiliriz. Zira o artık sürecin, o başkalaşım sürecinin nihayete erdiği durak burası. Zira artık müziğe bakışım da, müziğe yaklaşımım da, yazım üslubum da artık birinci başladığımdan değişik bir yerde ve bu albümde onun nişanı üzere oldu.

– Muhakkak bir kitleniz var. Sevenleriniz klasik halinizi çok tutuyor. Farklı şeyler denemeye başlandığında homurtular başlar. Bu seni korkutuyor mu?

O kadar homurtu yapılacak kadar bir tutarsız bir değişim olduğunu söyleyemem. Yalnızca aşikâr ayrıntıları biraz daha öne çıkarttığım bir albüm oldu. O yüzden kendi tarzımın en baskın yerlerini sunduğum için bilakis daha bile çok sevildi. Yani hiç eski Ç.S. nerede diyen olmadı. Her albümden sonra ya da her müzikten sonra şöyle deniliyor: Artık daha düzgününü yapamazsın. En güzeli bu. Benim en düzgün albümüm daima beş sene evvelden gelir. Artık 2018’de herkes, en âlâ albüm “Modern Zamanlar”, “Çığlık”. “Çığlık” üstünden çok vakit geçti, “Karanlık”ı yaptım. Onun üstünden çok vakit geçti, artık de en yeterli albümün “Karanlık” diyorlar. Biliyorum ki beş yıl sonra en uygunu “Başkası” olacak. Ancak ben onu mukayese edebilecek kadar kendi müziğimi irdeleyebiliyorum. Birtakım beşerler kendi içine bakamazlar. Bir oburunun işi üzere dinleyebiliyorum kendi işlerimi.

‘UMURSAMIYORUM’

– Dinleyicilerinizin ne dedikleri sizin için kıymetli mi?

Ne dediklerini hiç umursamıyorum.

– O denli mi?

Evet evet. Müziğimle ilgili söylediklerini hiç umursamıyorum. Hiç kimsenin. Onu da bir kenara bıraktım. Evvelden dikkate alıyordum. Halimle, hareketimle ilgili bir şey söylerlerse zoruma gidebiliyordu. Hani bu müzik olmuş, bu müzik olmamış hiç umursamıyorum. Ya da “böyle müzik yap” dediklerinde falan. Dinleyiciye bırakırsan çok tekrara düşersin.

– Başkası’nda öteki yapıtlarına nazaran, ne öteki? Yaratan olarak senden dinlemek isteriz.

Topyekûn her şey aslında. Albümün temel müzikleri benim yıllar boyunca yapıp “Çok hoş oldu, dursun” dediğim müzikler. Bir anda bir albüm haline getirdim. Sonra baktım o seyahate, o seyahatteki müziklere, daima temel mevzu aslında daima bir yabancılaşma üzerine. Daha içime döndüğümü fark ettim. Zira oturayım da şunu yazayım diye yazmıyorum artık. Oturuyorum ve yazıyorum yani. Ne yazdığıma sonra bakıyorum. Fakat teknik olarak benim sesimi kullanma formum biraz daha oturdu. Ve bence en baskın fark, müzikal fark. Zira çok fazla enstrüman yerleştirdim albümün içine. Benim olağanda müziklerim başlar, kelam girer, bitene kadar kelam vardır. Kelam bitince müzik biter formundaydı. Birinci olarak Savaş Ceyhan’la çalışırken bunu birazcık aşmaya çalıştık. Çığlık ve Davet albümlerinde. Sonra Yeraltı Sakinleri orkestrasıyla müzik yaptıktan sonra aslında müziğin tamamında kelam olmaması gerektiğini de anladım. O yüzden biraz da enstrümanlara yer bıraktım. Biraz beatlere yer bıraktım.

– Pekala bundan sonrası bu çizgide mi ilerleyecek?

Bilemiyorum. Bilemiyorsunuz. Hiç. Bundan sonra bu türlü yapacağım diyemiyorum.

MODERN ÇAĞIN OZANI

– Senin için “modern çağın ozanı” desek, katılır mısın? Hem de “lirikal kaliteye” ehemmiyet verişinin altında yatan nedeni sorayım… Zira Oburu da bir nevi, bu tesirin en ağır görüldüğü albümlerden biri.

Ben kelama çok ehemmiyet veriyorum. Daha evvel de diğer bir röportajda söyledim. Şayet müziksiz okunduğunda mana tabir etmiyorsa ben o sözleri kullanmıyorum. Herkesin en düzgün yaptığı şey var. Ben de kendi adıma daima sözlerimle öne çıkmak istedim. Zira bu, rap müziği sevmemdeki en temel etken sebeplerden biriydi, kelamdı. İşi nedebiyatla olan alakası beni çok bu müziğe bağladı ve ben de o alakayı daima müdafaaya ve dozunu arttırmaya çalışıyorum.

– Edebiyattan da çok besleniyorsun…

Evet, Diğeri albümünde bir çok şairden alıntılar var. Ahmet Haşim’den tut Atillâ İlhan’a, Hasan Hüseyin Korkmazgil’e kadar. Bunlar beni besliyor. Sıkıştığım noktada birazcık onların gerisine sığınarak devam ediyorum. Bu metinlerarasılığı da biraz kaliteli yapmaya çalışıyorum. Yani, bir ağacı aşılarlar üzere, yeni bir kısmı aşılarlar üzere.

– İngilizce öğretmeniydin… Rap seyahatindeki katkısı ne oldu?

Katkısından çok ziyanı oldu. Çok vaktimi çaldı. Natürel bu yalnızca öğretmenlik özelinde değil. Bu hayatta kalma korkuları, ekonomik tasalar… Hasebiyle öğretmenlik yapmak zorunda olmam. Lakin katkısı da oldu evet. Çok fazla öykü biriktirdim. Çok fazla insan gördüm. Ve onlar beni besleyen öyküler oldu.

– Kıssası olan müzikler var mı bu manada?

Bir kıssadaki bir ayrıntı senin apayrı bir şey anlatmana sebep oluyor. Bebek müziğinde olduğu üzere, o bebek büsbütün gerçek. Ya da Çakmak Gazı müziği. Büsbütün yaşanmış şeyler.

‘BAŞKALDIRI HİSSİYATI KARŞILIKLI’

– Senin bir duruşun var. Politiksin, protestsin, çalışanın ve işçinin daima yanındasın. Sana “proleter rapçi” demek istiyorum…

Bizim adalet dileğimiz o kapıya çıkıyor. “Proleter rapçi” demek olmaz üzere, zira işçi değilim. Taş taşımışlığım yoktur hayatımda. Lakin devrimci rapçi daha uygun olur. Devrimci. O daha çok hoşuma sarfiyat.

– 19 Mart sürecinde (Ekrem İmamoğlu ve arkadaşlarının gözaltı-tutuklanma süreci) sen ve birçok rapçi sokaklardaydınız. Nasıl tesirleri oldu, kıymetlendirebilir misin?

Hem olumlu tesir etti hem olumsuz tesir etti.

– Olumlu manada nasıl tesir etti?

Bizi besledi. Yani bize anlatacak şeyler kaldı. Yaptığımız işi yapmaya devam etmek için bir motivasyon, bir direniş alanı yaratmak üzere lakin alışılmış olumsuz olarak çok etkiledi. Umudumu kaybedemem. Umudumu kaybedersem esasen hiçbir şeyi başaramam. O yüzden daha düzgüne de gitse, daha berbata de, biz bir yerde durup bir şeyler anlatmaya çalışacağız.

Aslında bu direnişi başlatan çocuklar, gençler. Bizleri dinleyerek yetişmiş çocuklar. Onlarla biz yeterli anlaştık. Başkaldırı hissiyatı karşılıklı oldu. O yüzden de biz yerimizi aldık. En azından onlara moral olsun diye. Yoksa ben oraya gitsem de olur, gitmesem de olur. Ancak benim orada olmam o çocuklara moral oldu. Ben de zati o yüzden gittim. Yani birkaç kişi beni görür de “a bak bu da gelmiş” der diye.

– Dönüşler nasıl oldu?

Güzel oldu. Yüzlerce müziğimin pankartı vardı. Yüzlerce. Artık kitap yapsam her sayfası benim bir sözümden bir pankart çıkacak.

– Açık ve net soru: Ne olacak bu Türk rapinin hali?

Vallahi kestiremiyorum. Ben kendime bakıyorum abi. Kimseye bakmıyorum artık. Bıraktım. Yani o rap’in savunucusu modundan sıkıldım biraz. Ne halleri varsa görsünler. Ben olduğum sürece aslında Türkçe rap de âlâ bir rap daima olacak. Kendileri düşünsün. O denli olmuş bu türlü olmuş, rap bozulmuş. Olacağı varsa oluyor, engelleyemem. Hakikat bir yerde duracaksın. Seni görüp örnek alacaklar. Ne kadar anlatırsan anlat sen yaptığınla örnek olursun. Biz de doğrusunu yapmaya çalışıyoruz.

LİVANELİ İLE RAP

– Bir proje ile Zülfü Livaneli ile tıpkı sahneyi paylaştın. Onun yapıtlarına hem onun kelamlarıyla hem de kendi sözlerinle eşlik etmek nasıl bir histi?

İnanılmaz bir histi. Birinci teklif geldiği andan itibaren havalara uçtum ve çok baş yordum. Çok da baş yormama da gerek kalmadı zira zati her müziğimde Livaneli’nin bir müziğine atıf var. Sahnede şöyle bir şey yaşandı: Livaneli bana dönerek rap söyledi. Sahnede birlikte rapçilere has el hareketimizi yaptı. Çok onore etti. Çok memnunum.

– Yeni bir albüm, tahminen ep, tahminen tekli… Bir çalışma olacak mı?

Enstrümantal albüm çıkartacağım. Kendi yaptığım beatleri toplayacağım. Bir ay içinde çıkar. Ve birinci enstrümantal albüm olacak. Çok sevilen müziklerimin beatleri olacak. Farazi’den ilham aldım bu albüm için.