“Trump Doktrini” sahada: ‘Ezici güçle vur, savaşa sürüklenme’
ABD Lider Yardımcısı JD Vance, Lider Trump’ın dış siyaset yaklaşımını tanımlamak üzere “Trump Doktrini” tabirini kullandı.
Vance, bu doktrinin üç temel prensibini şu sözlerle özetledi:
“Önce Amerikan çıkarını netleştir, sonra diplomasi dene. Bu işe yaramazsa, ezici bir askerî güçle sorunu çöz ve sonrasında, savaş bataklığına saplanmadan bölgeden çekil.”
Bu yaklaşım, Trump’ın 13 Temmuz’daki İsrail-İran tansiyonuna direkt müdahale etmesiyle somutlaştı. ABD, İran’ın Natanz, Fordow ve İsfahan’daki nükleer tesislerini maksat aldı. Lakin hücumdan sırf saatler sonra Trump, bir ateşkes ilan etti. Diplomatik görüşmelerin ise önümüzdeki hafta başlayacağı açıklandı.
Kimi dış siyaset uzmanları, Trump’ın dış siyaset anlayışının bir “doktrin” olarak tanımlanmasını gerçekçi bulmuyor. Carnegie Endowment’tan Ortadoğu analisti Aaron David Miller, “Trump’ın doktrini yok, yalnızca içgüdüleri var” değerlendirmesinde bulundu.
Brookings Enstitüsü’nden Melanie Sisson ise, Vance’in tarifinin aslında iç kamuoyundaki reaksiyonları dengelemek emeliyle yapıldığını düşünüyor:
“Bu, savaşın eşiğine gelen bir askeri müdahalenin, tam teşekküllü bir savaşa dönüşmeyeceği iletisini vermek için yapılmış bir açıklama olabilir.”
MAGA CEPHESİ TELAŞLI: “SAVAŞ KELAMINA NE OLDU?”
Trump’ın dış müdahalelere karşı olan seçmen tabanı, bilhassa “America First” yani “Önce Amerika” sloganını benimseyen çevreler, İran’a yapılan hücumun Trump’ın temel vaadiyle çeliştiğini savunuyor.
Steve Bannon ve Tucker Carlson üzere isimler, ABD’nin Ortadoğu’da yeni bir çatışmaya sürüklenme ihtimalinden rahatsızlık duyduklarını açıkça tabir etti.
Reuters/Ipsos’un anketine nazaran, Amerikalıların %79’u İran’ın ABD’li sivillere karşı misilleme yapmasından telaş ediyor.
DOKTRİN Mİ, TAKTİĞE BAĞLI ANLIK KARARLAR MI?
Trump idaresine yakın isimler, “Trump Doktrini”nin yeni bir jeopolitik çerçeve sunduğunu savunsa da, birçok uzman bu yaklaşımın sürekliliği olmadığını belirtiyor.
Eski ABD Lider Yardımcısı Kamala Harris’in Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Rebecca Lissner, bu sürecin muvaffakiyetle mı yoksa stratejik bir başarısızlıkla mı sonuçlanacağının şimdi belirli olmadığını söyledi:
“Diplomasinin gidişatı, İran’ın nükleer programının geleceği ve bölgedeki istikrar üzerinde ne kadar tesirli olunduğu belirleyici olacak.”
Başkan Trump’ın İran’a karşı attığı adım, yalnızca askeri değil, ideolojik olarak da “yeniden tanımlanmış bir liderlik modeli” olarak sunuluyor. Bu modelin, başkanlık seçimleri öncesinde dış politikayı nasıl şekillendireceği ise merak konusu.
