Türkiye, 6 çivi yazılı kil tableti iade etti
Yazgı, merasimde yaptığı konuşmada, Türkiye’nin kültürel mirasına gösterdiği ihtimamı, başka milletlerin tarihi ve kültürel bedellerine karşı da birebir hassaslıkla sürdürdüğünü söyledi. Bilimsel datalarla Irak kökenli olduğu belirlenen 6 çivi yazılı kil tableti ilişkin olduğu topraklara iade ettiklerini belirten Yazgı, kültür varlıklarının köken ülkeye iadesi sürecinde Dışişleri Bakanlığı kanalıyla Irak makamlarıyla temasa geçilerek bilgi ve dokümanların paylaşıldığını lisana getirdi.
Yazgı, “Iraklı yetkililer, sürece büyük bir hassasiyetle yaklaşmış, kendi uzmanlarının katkılarıyla iadeye katkı sağlamıştır. Bugün iadesi gerçekleşen tabletler, eski Akad, 3. Ur, eski Babil devirlerine aittir. Tabletlerin içerikleri, yazı tarzları ve kullanılan terminoloji, Güney Irak’taki merkezlerle direkt bağlantılıdır. Bu tabletler, gündelik süreçlerden rahip listelerine ve kıymetli eşya kayıtlarına kadar pek çok bilgi sunan, bilimsel ve kültürel açıdan eşsiz evraklardır.” tabirlerini kullandı.
IRAK’A İADE EDİLEN KÜLTÜR VARLIĞI SAYISI 97’YE ULAŞTI
Türkiye’nin, UNESCO’nun 1970 ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun 1483 ve 2199 sayılı kararlarıyla tam ahenk içinde hareket ettiğini belirten Yazgı, bu kararların savaş ve yasa dışı yollarla kültürel varlıkların kaçırılmasına karşı alınacak ehemmiyetleri net halde ortaya koyduğunu vurguladı.
Yazgı, “Bugünkü iade, düzgün niyetli jestten de öte milletlerarası hukukun ve kültürel sorumluluğun yansımasıdır. Bu kapsamda 2010’da 4 eser, 2019’da 81 eser, 2022’de 6 eser, 2025’de 6 adet tabletle Türkiye’nin Irak’a iade ettiği kültür varlığı sayısı 97’ye ulaşmıştır.” dedi ve Dışişleri Bakanlığına, Irak makamlarına, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi ve İstanbul Arkeoloji Müzesi çalışanları ve uzmanlarına emekleri için teşekkür etti.
‘KARŞILIKLI HÜRMET RUHUNUN GÖSTERGESİ’
Irak’ın Ankara Büyükelçisi Majid Abdulreda Hassan Al-Lachmawi de Irak’a ilişkin yapıtların başarılı biçimde iadesine yönelik işbirliği ve takviyelerinden ötürü Türkiye’ye teşekkür etti. Yapıtların Irak’a iadesini jest olarak niteleyen Lachmawi, bunun Türkiye ile Irak’ın kültürel mirasın korunması ve yasa dışı tarihi eser kaçakçılığıyla gayret konusundaki ortak kararlılığını yansıttığını vurguladı. Lachmawi, “Bu değerli yapıtların iadesi, sadece Irak’ın tarihi mirasına bir katkı değil tıpkı vakitte ikili ilgileri geliştirmeye devam eden dostluk ve karşılıklı hürmet ruhunun bir göstergesidir.” diye konuştu.
ESERLER İKTİSAT, YÖNETİM VE DİNİ İÇERİKLİ
Gönüllü koleksiyoner tarafından iade edilen ve İstanbul Arkeoloji Müzesi uzmanlarının bilimsel incelemeleriyle Irak’a ilişkin olduğu belirlenen, 3. Ur, eski Akad ve eski Babil periyotlarına (MÖ 24-18. yüzyıllar) ilişkin eserler, ekonomik, idari ve dini içerikler barındırıyor.
Tabletlerden birinin, MÖ 22-21. yüzyıllara tarihlenen 3. Ur Devri’ne ilişkin olduğu ve Sümer alfabesiyle yazıldığı tespit edildi. Tabletin, çoğunlukla rahip isimlerinden oluşan listeyi içerdiği ve yazım biçimi ile kullanılan tabirlerin Umma üzere Güney Irak merkezlerine işaret ettiği belirlendi.
Bir öbür tablette ise MÖ 24-23. yüzyıllara tarihlenen eski Akad devrine ilişkin yazı sistemiyle koyun ve keçi çeşitleri sıralanıyor, bu hayvanlar için yapılan ödemeler kayıt altına alınıyor. Kelam konusu metin, iktisadi doküman örneği olarak bedellendiriliyor. Gündelik süreçler için düzenlenmiş bir öteki tablet ise 3. Ur Devri Hükümdarı Ibbi-Sin’in karar sürdüğü yıllara (MÖ 21. yüzyıl) tarihlendiriliyor. Yazı biçimi ve içerik, periyodun tipik idari dokümanlarıyla benzerlik gösteriyor.
Eserlerin tahlil ve tarihî sınıflandırması, Prof. Dr. Selim Ferruh Adalı tarafından gerçekleştirildi.
