Nükleer kriz derinleşiyor: Pezeşkiyan imzaladı, UAEA ile iş birliği askıya alındı

İran devlet televizyonunun haberine nazaran, Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, “İsrail ve ABD’nin son akınlarına ve Memleketler arası Atom Gücü Ajansı’nın bu atakları kınamamasına karşı” Meclis tarafından 25 Haziran’da çıkarılan ve hükümeti UAEA ile tüm iş birliğini askıya almasını zarurî kılan maddeyi imzaladı.

İran’da Meclis tarafından hazırlanan ve 25 Haziran’da oylanan yasa tasarısı, 221’e karşı 0 oyla, kabul edilmişti. Tasarının sonuncu hususları de misal biçimde ezici bir çoğunlukla onaylanmıştı.

Hükümeti Ajans denetçilerinin ülkeye girişinin yasaklamasını ve tüm kontrol faaliyetlerini durdurmaya zorlayan yasa 26 Haziran’da da Mecliste çıkarılan yasalar için sonuncu karar merci Anayasayı Koruyucular Kurulu’nda onaylanmıştı. Bu sayede hükümetin maddeyi uygulamaktan öbür seçeneği kalmadı.

Yasaya nazaran, ülkeye hiçbir UAEA denetçisinin girişi artık mümkün olmayacak, ajansa nükleer faaliyetlere ait rastgele bir rapor sunulması da büsbütün yasaklanacak.

Hükümetin, bilhassa İranlı üst seviye yetkililer tarafından “casus” olarak nitelendirilen UAEA Başkanı Rafael Grossi ile rastgele bir işbirliği yapması da kanunla engellendi.

Yasa, 1969 Viyana Sözleşmesi’nin 60. hususu uyarınca iki şart sağlanana kadar yürürlükte kalacak.

Bunlardan biri “Güvenlik Güvencesi” buna nazaran, İran’ın egemenliği, toprak bütünlüğü, nükleer tesisleri ve bilim insanlarının güvenliği milletlerarası garanti altına alınmalı. Başkası de “Hak Güvencesi”, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Mutabakatının (NPT) 4. unsuru kapsamındaki sivil nükleer güç hakkına tam hürmet gösterilmeli. Bu şartların sağlandığı sırf İran Atom Enerjisi Kurumu raporu ve Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu onayıyla resmiyet kazanacak. Hükümet, her üç ayda bir meclise ve Konsey’e bu süreçle ilgili rapor sunmakla yükümlü olacak.