CHP’li Aşkın Genç’ten Bakan Memişoğlu’na: ‘İnternet üzerinden satış yapan sahte ilaç siteleri ve hesapları konusunda alınan tedbirler nelerdir?’
CHP Kayseri Milletvekili Aşkın Genç, Türkiye’de giderek artan internetten düzmece ilaç satışlarına ilişkin Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu’nun yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı’na soru önergesi verdi. İnternet ve toplumsal medya üzerinden pazarlanan reçeteli ilaçların hem yasa dışı olduğuna hem de halk sıhhatini direkt tehdit ettiğine dikkat çeken Genç, Dünya Sıhhat Örgütü datalarına nazaran internetten satılan ilaçların yüzde 50’sinin geçersiz olduğuna, bu ilaçlar yüzünden her yıl dünya genelinde 100 bin ila 1 milyon insanın hayatını kaybettiğini belirtti.
Küresel ölçekte düzmece ilaç ticaretinin 200 milyar dolarlık bir sanayi haline geldiğini vurgulayan Genç, Türkiye’de de geçersiz zayıflama hapları, cinsel performans eserleri, doping destekleri ve hatta kanser ilaçlarının internet üzerinden satıldığını kaydetti.
“YASAL İLAÇ ZİNCİRİ GÜÇLÜ, DİJİTAL KABAHATLER DENETİMSİZ”
Türkiye’de eczanelerin İlaç Takip Sistemi (İTS) ile denetlendiğini ve bu yolla uydurma ilaçların eczane sistemine girmediğini belirten Genç, asıl sorunun internet ve toplumsal medya platformlarında yaşandığını tabir etti. Genç, “Sosyal medya üzerinden rahatça pazarlanan düzmece ilaçlar, halkı zehirliyor. Kontrolsüz ortamlarda üretilen bu eserler sterilite ve dozaj yanılgılarıyla direkt insan sıhhatine ziyan veriyor” dedi.
“CEZALAR CAYDIRICI DEĞİL”
Türk Ceza Kanunu’na nazaran reçeteli ilacı yetkisiz satmanın cezasının yalnızca 2 aydan 1 yıla kadar mahpus olduğunu hatırlatan Genç, bu düşük yaptırımların para cezasına çevrilebildiğini ve uydurma ilaç ticaretinden elde edilen yüksek çıkarlar karşısında hiçbir caydırıcılığı olmadığını belirterek “Sağlık Bakanlığı’nın Adalet Bakanlığı ile bu cezaları tekrar düzenlemesi ve bu kabahati işleyenlere ağır yaptırımlar getirmesi gerekmektedir” dedi.
Pangea operasyonu, BTK işbirliği, halkı bilinçlendirme… Fakat yetmiyor
Genç, Türkiye’nin INTERPOL Pangea Operasyonu üzere global uğraşlara katıldığını, Türkiye’de bu kapsamda web siteleri kapatıldığını ve düzmece ilaçlara el konulduğunu belirtirken, bu gayretlerin günümüzde ne ölçüde sürdüğünün meçhul olduğunu vurguladı. Ayrıyeten BTK iş birliğiyle erişime engellenen site ve toplumsal medya hesaplarının sayısına dair şimdiki bilgilerin kamuoyuyla paylaşılmadığını söyledi.
Halkın düzmece ilaçlara karşı bilinçlendirilmesinin de büyük ehemmiyet taşıdığını belirten Genç, kamu spotları, bilgilendirici kampanyalar ve tahlil raporlarının artırılması gerektiğini tabir etti.
Genç, Bakan Memişoğlu’na şu soruları yöneltti:
“1- Son 3 yıl içinde internet yahut kargo yoluyla ülkemizde satılan sahte/izinsiz ilaçlara karşı kaç operasyon düzenlenmiştir? Bu operasyonlarda ele geçirilen kaçak/sahte ilaç sayısı yahut piyasa kıymeti ne kadardır? Yasa dışı ilaç ticareti yaptığı tespit edilen kaç kişi tutuklanmış yahut karar giymiştir? Yıllar bazında bu bilgiler nedir?
2- İnternet üzerinden satış yapan uydurma ilaç siteleri ve hesapları konusunda bugüne dek alınan idari önlemler nelerdir? BTK ile iş birliği içinde son 3 yılda kaç web sitesi erişime engellenmiştir? Kaç toplumsal medya hesabı kapattırılmıştır? Raporlara nazaran 2013’te tek seferde 475 site kapatılırken, günümüzde bu sayı nedir? Her yıl engellenen site sayısı artmakta mıdır? Bu sitelerin kapatılması sonrasında yine farklı isimle açılmasını önlemek için ne cins tedbirler alınmaktadır?
3- Halkın geçersiz ilaçlar konusunda bilinçlendirilmesi maksadıyla Bakanlık ne üzere çalışmalar yapmaktadır? Bilhassa eczane dışından ilaç temin etmeme davetleri, kamu spotları, bilgilendirici kampanyalar yürütülmekte midir? Son yıllarda TİTCK yahut Bakanlık tarafından bu hususta yayımlanan ikazlar nelerdir? Yasa dışı yollarla satılan zayıflama hapları, doping eserleri vb. hakkında kamuoyuna duyurulan tahlil sonuçları var mıdır?
4- Yasal mevzuat ve cezalar bakımından bir düzenleme düşünülmekte midir? Mevcut TCK 193. unsura nazaran reçeteli ilacı yetkisiz satmanın cezası 1 yıla kadar mahpus olup, genelde para cezasına çevrilebilmektedir. İnternet üzere kontrolsüz bir ortamda insan sıhhatiyle oynayan uydurma ilaç satıcılarına yönelik daha caydırıcı yaptırımlar gündemde midir? Bu konuda Bakanlığınızın Adalet Bakanlığı ile bir çalışma yapması düşünülmekte midir?
5- Milletlerarası iş birlikleri kapsamında alınan tedbirler nelerdir? Türkiye, INTERPOL’ün her yıl düzenlediği Operation Pangea üzere geçersiz ilaca karşı global operasyonlara etkin iştirak sağlamakta mıdır? Sağlanmaktaysa bu operasyonlarda Türkiye’de elde edilen sonuçlar (ele geçirilen ilaç, kapatılan site, yakalanan kuşkulu sayısı) nedir? Ayrıyeten Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa İlaç Ajansı ve öteki memleketler arası kuruluşlarla uydurma ilaçla çaba konusunda bilgi paylaşımı yapılmakta mıdır? 2017’de Ankara’da düzenlenen İlaç Sahteciliği ile Gayret Semineri üzere aktifliklerin çıktıları uygulamaya konmuş mudur?
6- Bakanlığınız, geçersiz yahut kaçak ilaç kullanımından kaynaklanan sıhhat problemlerine dair bir kayıt tutmakta mıdır? Son 3 yılda düzmece ilaç kullanımına bağlı zehirlenme olayları yahut vefatlar tespit edilmiş midir? Örneğin hastanelerin acil servislerine başvuran yahut İsimli Tıp kayıtlarına giren hadise sayıları var mıdır? Şayet bu hususta bir bilgi yoksa, düzmece ilaçların “görünmez” ziyanlarını ortaya koymak için bir izleme düzeneği kurulması düşünülmekte midir? Uydurma ilaç mağduru hastaların tedavi ve tazmin süreçlerine ait bir düzenleme gündemde midir?”
