ABD’nin eski Şam büyükelçisi: Şara’yı siyasete biz taşıdık
ABD’nin eski Şam Büyükelçisi Robert Ford, Suriye’deki Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) yönetiminin lideri Ahmed el-Şara’nın siyasete geçiş sürecinde “Batılı kurumların değerli rol oynadığını” ileri sürdü.
Sky News Arabia’nın aktardığına nazaran, Baltimore’daki Memleketler arası Bağlar Konseyi’nde bu ay başında konuşan Ford, Şara ile temasa, 2023’te bir İngiliz sivil toplum kuruluşunun yürüttüğü çatışma tahlil projesi kapsamında başladığını belirtti. Ford, bu teşebbüsün bir Avrupa takımı tarafından yürütüldüğünü, kendisinin de bu takımda yer aldığını söyledi.
Ford’a nazaran emel, Şara’yı “terör dünyasından çıkarıp siyasete kazandırmaktı.”
Ford, birinci etapta bu davete aralıklı yaklaştığını şu sözlerle anlattı:
“Kendimi turuncu bir tulum içinde, boynumda bıçakla hayal ettim. Fakat onunla daha evvel görüşenlerle konuştuktan sonra bu fırsatı değerlendirmeye karar verdim.”
ÜÇ EVRELİ GÖRÜŞME SÜRECİ
Ford, Şara ile birinci görüşmesini Mart 2023’te yaptığını, Eylül ayında ikinci bir buluşmanın gerçekleştiğini ve son olarak Ocak 2025’te Şam’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda bir ortaya geldiklerini açıkladı.
Ford, bu görüşmelerin Şara’nın siyasi dönüşüm sürecinde birer dönüm noktası olduğunu belirtti.
“İlk görüşmemizde konuşmalar epeyce uygar bir havada geçti” diyen Ford, birinci müsabakalarını şöyle anlattı:
“Uzun sakallı, askeri kıyafetli haliyle yanımda oturuyordu. Arapça dedim ki: ‘Seninle yan yana oturacağımı asla hayal etmezdim.’ O da birebir sakinlikle, ‘Ben de’ diye yanıtladı.”
Ocak 2025’te Şam’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda bir ortaya geldikleri son görüşmeye dair Ford, “Ona dedim ki: ‘Seni burada göreceğimi asla düşünmezdim.’ O da gülümseyerek yanıtladı: ‘Sizi şaşırtmayı severim Sayın Büyükelçi.” dedi.
2016’DA EL KURAL’DAN KOPTU
Ford’a nazaran Şara’nın dönüşümü üç görüşmeyle hudutlu değil. Temel değişim, 2016’da örgütünün El Kaide’den ayrıldığını ilan etmesiyle başladı.
Ford’a nazaran Şara, o tarihten itibaren, kendisini daha ölçülü bir figür olarak tanıtmaya ve memleketler arası meşruiyet kazanmaya çalıştı.
Sky News Arabia’ya konuşan Independent Medya Kümesi Yöneticisi Ali Cemalu, Ford’un açıklamalarını “mantıklı” buldu.
Temasların 2020 yılında başlamış olabileceğini savunan Cemalu, “Ford’dan evvel öteki gazeteciler, istihbaratçılar yahut siyasetçilerle görüşmüş olması olası. Lakin bu süreci kamuoyuna taşıyan birinci kişi Ford oldu” dedi.
“SİVİL KURUMLAR DEVREDE“
Şara’nın yine meşrulaştırılmasında İngiliz menşeli bir STK’nın misyon almasına ait konuşan Cemalu, bunun “olağan“ olduğunu savundu.
Cemalu, “CIA üzere kurumların direkt sürece dahil olması hem siyasi açıdan riskli olurdu hem de Şara’nın imajına ziyan verirdi. Bu yüzden sivil, tecrübeli yapılar tercih ediliyor“ dedi.
“BATI’YI ŞAŞIRTAN LİDER”
Cemalu, Şara’nın geçirdiği dönüşümün Doğu’da ve Batı’da şaşkınlıkla karşılandığını belirterek, şunları söyledi:
“Kara listelerde yer alan bir isim, şu anda karmaşık bir ülkeyi yöneten, halk takviyesine sahip bir başkan haline geldi.”
ROBERT FORD’UN SURİYE GEÇMİŞİ
Robert Ford, 2011-2014 yılları ortasında ABD’nin Şam Büyükelçisi olarak misyon yapmış, bilhassa Suriye’deki halk ayaklanmasının birinci periyotlarında Hama üzere kentlere yaptığı ziyaretlerle dikkat çekmişti. Bu ziyaretler, Esad rejiminin reaksiyonunu çekmiş ve Ford’un geri çağrılmasına yol açmıştı.
Emekliye ayrıldıktan sonra da Ford, Amerikan fikir kuruluşlarında Suriye üzerine tesirli tahlil ve değerlendirmeler yapmaya devam etti.
GİZLİ MÜDAFAA TRUMP’TAN
Konuyla ilgili çarpıcı bir ayrıntı da ABD’nin eski Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey’den geldi. Jeffrey, daha evvel Independent Arabia’ya verdiği bir röportajda, “Şara’nın yükselişinin 2018’de Donald Trump tarafından atılan bir adımla garanti altına alındığını“ ileri sürdü.
Jeffrey’e nazaran Trump, Eylül 2018’de Esad, İran ve Rusya’ya İdlib’e saldırmamaları konusunda net bir bildiri gönderdi. Bunun akabinde ABD insani yardımlarını artırarak bölgeyi muhafaza altına aldı. Bu gelişmelerin, Şara’nın siyasi geleceğini garanti altına alan dönüm noktası olduğu vurgulandı.
