Amerikan Rüyası’nın gerçek yüzü
Bağımsız Amerikan ve Avrupa üretimlerinde (Funny Games US, Melancholia) rol aldıktan sonra oyunculuktan direktörlüğe geçen Brady Corbet, üçüncü sineması The Brutalist’te, 2. Dünya Savaşı’nda Yahudi mimar Laszlo Toth’un toplama kampından kaçıp ABD’ye göç etmesini, düşlediği “Amerikan Rüyası”nın peşine düşmesini anlatıyor. 1942-1952 yıllarını kapsayan “Varmanın Gizemi” isimli açılış sekansında, geminin ambar kısmında geçirdiği kaotik seyahat sonrasında karanlıktan aydınlığa çıkan Laszlo Özgürlük Heykeli’ni baş aşağı görür.
VAHŞİ KAPİTALİZMIN KÖLELERİ
Bu imaj bir manada “Amerikan Rüyası”nı çürüten, yalanlayan bir metafordur, Laszlo bunu vakit içinde anlayacaktır. Kuzeni Atilla’nın yanına umutla giden, beyaz ırkçı Katolik milyarder Harrison Van Buren’e minimalist bir kitaplık kuran, Atilla’nın Amerikalı karısı tarafından kovulan Laszlo her şeye sıfırdan başlar. Karısı Erzsebet ile kuzeni Zsofia’yı arkasında bırakan, bir an evvel onlara kavuşmak isteyen Laszlo Goethe’nin Faust’undaki üzere ruhunu Van Buren’e satar. Seyahatte burnuna aldığı darbe yüzünden uyuşturucu kullanır, ümitsizlik, güvensizlik krizleri geçirir. 1950’lerin ırkçı, Yahudi tersi ABD’sinde Laszlo ülkede istenmeyenlerin en başındadır.
İkinci kısım “Güzellik Çekirdeği” (1953-1960) karısına, kuzenine kavuştuğu, keyifli olduğu bir periyottur. Kemik erimesinden ötürü tekerlikli sandalyede gelen Erszebet, derin sessizliğe bürünmüş Zsofia yeni çevreyi, liberalizmi, seçkin seçkinlerin (?) özgürlük anlayışlarını reddederler. Van Buren’lerle Toth’lar birbirlerine tahammül ederler, Van Buren’ler yatırımlarında Toth’u köle üzere kullanırlar. Minimalist mimarinin öncü yaratıcısı Laszlo projesini bitirmek için çeşitli ödünler verir. Savaş travmaları, karısına olan aşkı, dinine olan bağlılığı sürerken yabanî kapitalizmin, kültürel özümsemenin mahzurlarıyla boğuşan, patronsanatçı münasebetinin dengesizliğini duyumsayan Laszlo aşağılamalara, suçlamalara, ataklara, parçalanmalara göğüs gerer. Faşizmin elinden kurtulmuş lakin kapitalizmin kıskacına takılmıştır. 1980’li Son Kelam kısmında yaratıcılığın, sanatın kazandığını görürüz. Epik dramını Vistavision tekniğiyle 70 mm pelikül kullanarak çeken Corbet, geniş planlarını alabildiğine stantlar, duygusal, cinsel, metaforik anlatımları güçlüdür, biçimsel boyutta virtüozdür. Venedik Sinema Festivali’nde “Gümüş Aslan Ödülü”nü alan, 10 kategoride Oscar adayı olan The Brutalist’te Adrien Brody, Felicity Jones, Guy Pearce, Leo Alwyn, Issach de Bankholé, Raffey Cassidy, Allessandro Nivola oynuyor.
MODERN TOPLUMUN İZDÜŞÜMÜ
Dew Hancock’ın yönettiği usursuz rkadaş ruhsal tansiyon tipinin bilinen kodlarını alt üst ediyor. ilim kurgu-korku cinsini de ustalıkla harmanlayan Hancock, insan tabiatını derinlemesine inceliyor, yapay zekâ çağında duygusal alakaların ne kadar vasat, yüzeysel olduğunu yansıtıyor. Hoş İris erkek arkadaşı Josh’la tanıştığı ve onu öldürdüğü günün omurundaki en kusursuz iki gün olduğunu anlatarak giriyor hayatta kalma hikayesine. 21. yüzyıldaki kadın-erkek bağlantılarına iğneleyici, eleştirel yaklaşan direktör sadelik, yeterlik arayışının insan çeşidinin karmaşık yapısını engellediğini belirtir. Varoluş, hayatta kalma, özgür irade, şuur, açgözlülük temalarını sorgulayan usursuz rkadaş’ta The Heretic’te (apkın) izlediğimiz ophie Thatcher ile Jack Quaid’in performansları eksiksiz.
