Bayramda hız sınırlarının sık değiştiği yollarda kesilen radar cezaları tartışma yarattı: Tuzak mı, güvenlik mi?
Kurban Bayramı boyunca otoyol ve karayollarında sürat sonlarının sıkça değiştirildiği güzergâhlarda yerleştirilen radarlar, milyonlarca sürücüyü direkt etkiledi. Birinci günde 2 milyonu geçen kontrol yapılan araçlardan 12 bin 407’sine radar cezası kesilirken yalnızca bir günlük ceza fiyatı en az 26.9 milyon TL’ye ulaştı. Bu durum, kamuoyunda iktidarın “Radar cezaları bir tuzak mı yoksa yeni devlet gelir kapısı mı” sorusunu gündeme getirdi.
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, radar uygulamalarının maksadının “trafik kazalarını önlemek ve can kayıplarını azaltmak” olduğunu belirtti. Şoförlerin tenkitleri devam ederken AKP içerisinde de uygulama çatlaklara neden oldu. CHP’li vekil İnan Akgün Alp, 2023’te 68 milyar TL’ye ulaşan trafik cezası gelirlerinin, yeni devirde 1 trilyon TL’yi bulabileceğini öne sürdü.
Siyasal iktisatçı İnan Memnun da son beş yılda ölümlü ve yaralanmalı trafik kazalarının yüzde 77.6 oranında arttığını belirterek “Bu tablo, kamuoyunda güvenlik siyasetlerinin aktifliğini sorgulatıyor. Birebir periyotta trafik cezalarının gerçek tahsilatı ise yüzde 61.5 arttı. Lakin bu artışın kazaları azaltmakta tesirli olmadığı ortada. Cezaların bir caydırıcılıktan fazla gelir kapısı olarak kullanıldığı izlenimi yaygınlaşıyor” dedi.
‘VERGİ DIŞI GELİR’
Mutlu’ya nazaran trafik cezalarının genel bütçedeki hissesi düşük görünse de devletin bu alana ilgisi artıyor. Memnun, “2021’de ceza gelirlerinin bütçedeki hissesi binde 4.9 iken 2024’te bu oran binde 5.1’e, 2025’in birinci dört ayında ise binde 6.4’e çıktı. 2023’te 21 milyar liralık amacın yerine 43.5 milyar lira toplandı. 2024’te gaye yüzde 168 artırılarak 55 milyar lira yapıldı ve yılın birinci dört ayında 53.5 milyar liraya ulaşıldı” diye konuştu. Keyifli, bu bilgilerin devletin cezaları vergi dışı bir gelir kalemi olarak gördüğünü açıkça ortaya koyduğunu vurgulayarak “Seçimsiz bir yılın getirdiği rahatlıkla, yurttaş üzerindeki mali baskı artırılmış durumda. Ekonomik daralma içindeki bütçe, küçük kalemlerden azamî tahsilat arayışında. Faiz ödemeleriyle ezilen kamu maliyesi için trafik cezaları da artık ‘sinekten yağ çıkarma’ siyasetinin kesimi haline gelmiş durumda” sözlerini kullandı.
2024’ün Kurban Bayramı’nda, birinci dört gün içinde toplam 2 bin 993 trafik kazası meydana geldi. Bu kazalarda 26 kişi hayatını kaybetti, 5 bin 345 kişi ise yaralandı. 2025 Kurban Bayramı’nın birinci dört gününde ise 2 bin 960 trafik kazası yaşandı. Bu kazalarda 32 kişi ömrünü yitirdi, 4 bin 817 kişi yaralandı.
