Bilimin çürüttüğü 4 kahve efsanesi
Populer Science Türkçe’nin aktardığına nazaran kahveyle ilgili efsane olarak bilinen kimi gerçekler var. Bunların kimilerinin ise bilimsel olarak yanlış olduğu kanıtlanmış durumda.
Koyu kavrulmuş daha kuvvetli değil
Pek çok kişi koyu kavrulmuş kahvenin hafif kavrulmuşlardan daha kuvvetli olduğunu ve daha fazla kafein taşıdığını düşünüyor. Bu niyet sezgisel istikametten mantıklı geliyor; koyu kavrulmuşun daha güçlü bir tadı var, o halde neden daha fazla kafein de içermesin? Lakin bu yanlışsız değil.
Koyu ve hafif kavrulmuş kahve ortasındaki fark, isminden da anlaşılacağı üzere kahve çekirdeklerinin ne kadar çok kavrulduğuyla alakalı. 2017 yılında Thomas Jefferson Üniversitesinde çalışan Megan Fuller ve Niny Z. Rao tarafından Nature bülteninde yayınlanan bir makalede, hepsi de Hawaii’nin Kona Bölgesi’nde yetiştirilen orta ve koyu kavrulmuş birebir kütledeki Arabica çekirdekleri kullanılarak demlenmiş kahvelerdeki kafein yoğunluğu karşılaştırılmış. Sonuçlar, orta kavrulmuş örneklerde koyu kavrulmuş örneklerden daha yüksek bir yoğunluk olduğunu göstermiş.
Kahve büyümeyi engellemez
Pek çok insan çocukların kahve yahut rastgele bir kafeinli meşrubat içmemesi gerektiğine; zira bunların çocukların büyümesini engellediğine inanıyor. Bu argümanın bilimsel hiçbir temeli yok.
Çalışmaların hiçbirinde kahve tüketimi rastgele bir formda büyümeyle ilişkilendirilmiyor. Tıp tabibi Roy Kim, Cleveland Kliniği için yazdığı bir yazıda “kafeinin büyümeyi etkilemediğini” belirtiyor. Bu fikrin nereden çıktığı bile muhakkak değil. Kim, kafenin iştah baskılayıcı biçiminde davranabileceğini lakin bunun, “çocukların büyümesinde manalı bir tesire dönüşmediğini” belirtiyor.
Şimdi bu durum kahvenin çocuklar için öteki sebeplerden berbat olmadığı manasına gelmiyor. “Büyüme değerlendirmeleri bağlamında fazla sorgulamasak da kafein, uyku ve dikkat sorunları üzere hususlarda yaptığımız değerlendirmenin bir parçası” diyor Kim. Kahve içen çocuklar olağandışı kalp atışları, anksiyete, mide rahatsızlığı ve aksilik üzere durumlardan muzdarip olabilir (kişisel deneyimim, bunun orta yaş teknoloji gazetecileri için de yanlışsız olduğunu akla getiriyor).
Kahve su kaybına sebep olmaz
Pek çok kişi kahve içmenin su kaybına sebebiyet vereceğine inanıyor. Öbür efsanelerde olduğu üzere iş başında olan belirli bir mantık var. Kafein diüretiktir; yani içtikten sonra idrar yapmanız daha olasıdır.
2014 yılında PLoS ONE bülteninde yayımlanan ve Sophie C. Killer, Andrew K. Blannin ile Asker E. Jeukendrup tarafından Birmingham Üniversitesinde yürütülen bir çalışmada, iki başka deneyde 50 erkek iştirakçinin fizikî faaliyeti, besin ve sıvı alımı denetim edilmiş. Deneylerden birinde her iştirakçi 200 mililitrelik dört bardak kahve içmiş ve ikinci deneyde bunun yerine su içmişler. Sonuç ne mi olmuş? “Verilerimiz, geniş çaptaki bir sıvı alım kıymetlendirme indisinde kahve yahut suyun sıvı alım özelliklerinde kıymetli bir farklılık göstermiyor” deniyor çalışmada.
Kahvenin kafeinli olsa bile çoğunlukla sudan oluştuğunu ve bu suyun, kafeinin nispeten hafif tesirinden ağır bastığını fark ettiğinizde kulağa mantıklı geliyor.
Kahve kalp hastalığına sebep olmaz
Bir başka yaygın kahve efsanesi: Kahve içmek kalp hastalıklarına sebep olabilir. Burada da iş başındaki mantığı görebilirsiniz; kahve içen herkes, bir bardak kahvenin kalbinizi gaza getirebildiğini bilir. Ama araştırmalarda kahve içmek kalp hastalığına bağlanmıyor.
Ayrıca birtakım araştırmalarda tam karşıtı öne sürülüyor. 2022 yılında Avrupa Kardiyoloji Derneği tarafından yayımlanan bir çalışmada, günde iki ila üç bardak kahve içmenin aslında kalp sıhhatini güzelleştirebildiği bulunmuş. İngiltere halkının 500.000’i aşkın üyesinden toplanan datalara dayanan çalışma, “çözünebilir, kuru ve kafeinsiz kahve alt tiplerinin bilhassa günde 2-3 bardak tüketilmesinin, kalp damar hastalığı ve mevt oranlarında kıymetli azalmalarla irtibatlı olduğunu” göstermiş.
Yine de her şey üzere kahve de ölçülü tüketilmeli ve kafein alışkanlıklarıyla ilgili rastgele bir soru için tabiplere danışmalısınız.
