Binlerce yılın ardından hayata döndüler: 7 bin yıllık uyku yaşama dönüştü
Piramitlerin inşasından binlerce yıl evvel deniz tabanına gömülen mikroskobik algler, bugün yine hayata döndü. Alman araştırmacıların Baltık Denizi’nden aldığı tortul örneklerden ortaya çıkan bu keşif, dünya üzerinde bugüne kadar muvaffakiyetle canlandırılan en eski ömür formlarından birine işaret ediyor. Bilim insanları, bu tarihi organizmaları ışık ve oksijenle tekrar canlandırarak “diriliş ekolojisi” ismi verilen sıra dışı bir bilimsel yola yeni bir rekor kazandırdı.
DİRİLİŞ EKOLOJİSİ: GEÇMİŞE IŞIK TUTMAK
Leibniz Baltık Denizi Araştırma Enstitüsü’nden Dr. Sarah Bolius’un liderliğindeki grup, Baltık Denizi’nin tabanında katman katman birikmiş tortullarda korunmuş algleri tahlil etti. Oksijen ve ışıktan büsbütün yalıtılmış bu katmanlar, vakitle adeta biyolojik bir vakit kapsülüne dönüşmüş durumda.
Bolius, “Bu tortullar, geçmiş ekosistemler hakkında genetik ve çevresel bilgiler içeren kıymetli birer arşiv niteliğinde” dedi. Araştırmacılar, binlerce yıl öncesine tarihlenen bu mikroorganizmaları uygun şartlarda uyandırarak, günümüz fitoplanktonlarıyla genetik ve fizyolojik açıdan karşılaştırdı.
7 BİN YILLIK UYKU ÖMÜRLE BİTTİ
Araştırma takımı, 7.000 yıl öncesine kadar uzanan 12 farklı tortul katmandan örnekler aldı. Bu katmanlar ışık ve oksijenle tekrar canlandırılmaya çalışıldı ve 12 örnekten 9’unda başarılı sonuçlar elde edildi.
Üst katmanlarda farklı canlı çeşitleri hayata döndürülse de, derin katmanlardan sırf tek hücreli bir çeşit olan Skeletonema marinoi yine çoğalabildi. En eski canlandırılan birey, yaklaşık 6.871 yaşındaydı
MODERN ALGLER KADAR SAĞLIKLILAR
Yeniden canlandırılan S. marinoi bireylerinin çoğalma ve fotosentez suratları çağdaş cinslerle neredeyse tıpkı düzeyde çıktı. En eski birey günde ortalama 0,31 hücre bölünmesi gerçekleştirirken, saatte gram başına 184 mol oksijen üretti. Bu kıymetler, sadece birkaç yıl evvel gömülmüş olan bireylerle birebirdi.
“Bu alglerin yalnızca hayatta kalmış olması değil, birebir vakitte biyolojik fonksiyonlarını kaybetmemiş olması son derece etkileyici” diyen Bolius, bu canlıların genetik olarak vakitle değiştiğini fakat fizyolojik olarak fonksiyonlarını koruduğunu vurguladı.
ZAMANDA GENETİK YOLCULUK
Araştırmada dikkat çeken bir başka bulgu ise genetik farklılıklardı. Her bir jeolojik periyottan canlandırılan S. marinoi popülasyonları, birbirlerinden genetik olarak farklıydı. Bu, alglerin çevresel değişimlere ahenk sağlamak üzere vakit içinde evrim geçirdiğini gösteriyor.
Bu sayede bilim insanları, geçmişte Baltık Denizi’nde hakim olan sıcaklık, tuzluluk ve oksijen düzeylerine dair daha ayrıntılı tahliller yapabiliyor. Bu bilgiler, gelecekte iklim değişikliğinin deniz ekosistemlerini nasıl etkileyeceğine dair öngörüler için kritik ehemmiyet taşıyor.
