Demir kubbe nedir? Demir kubbe çöktü mü? İsrail’in hava savunma sistemi nasıl çalışıyor?

İran da İsrail’e yönelik “Gerçek Vaat 3” ismini veridği hücum başlattı. Droneların yanı sıra yüzlerce balistik füzenin fırlatıldığını atakta Tel Aviv’de patlamalar yaşandı. Kimi füzeler İsrail’in hava savunma sistemi “Demir Kubbe”yi aştı ve patlamalara neden oldu.

DEMİR KUBBE NEDİR?

İsrail tarafından 2011 yılında devreye alınan Demir Kubbe(Iron Dome), kısa menzilli roket, topçu mermisi ve havan akınlarına karşı geliştirilmiş taşınabilir bir hava savunma sistemidir. Sistem, bir tehdit algıladığında saniyeler içinde müdahale ederek, yerleşim yerlerini amaç alan füzeleri havada imha etmeye çalışır. Bugüne kadar binlerce roketi imha eden sistem, bilhassa Hamas ve Hizbullah üzere kümelerden gelen ataklara karşı tesirli oldu.

DEMİR KUBBE NASIL ÇALIŞIYOR?

Rafael Advanced Defense Systems tarafından çalışmalarına 2007’de başlanan Demir Kubbe’nin birinci testleri Temmuz 2008’de ve son testi Temmuz 2010’da yapıldı. Sistem, Mart 2011’de de teslim edilerek 7 Nisan 2011’de Gazze’den gelen bir Grad füzesinin önlenmesiyle operasyonel hale geldi.

Savunma doktrininin değerli bir modülünü ve birinci sınırını oluşturan İsrail füze savunma mimarisinin temel gayesini, füze atım kapasitesinin tahrip edilmesi ve füzelerin havada imhası için erken ihtar, tespit ve faal savunma sağlanması oluşturuyor.

Bu bağlamda İsrail, dışardan gelebilecek füze ve roket tehditlerine karşı katmanlı hava savunma sistemi geliştirmeye devam ediyor. İsrail’in Hava Savunma Sistemi mimarisi, Demir Kubbe (4-70 kilometre), Davut Sapanı (40-300 kilometre), Arrow 2 (500 kilometre) ve Arrow 3 (2 bin 400 kilometre) olmak üzere 4 katmana ayrılıyor.

İRAN FÜZELERİ NASIL DEMİR KUBBE’Yİ AŞABİLDİ?

Özellikle farklı alanlardan eş vakitli seri füze yahut roket atışlarıyla sistemin doyuma ulaşması halinde, Demir Kubbe kalkanı yetersiz kalabiliyor.
Ayrıca saldırıyı yapanların silah ve mühimmat konusunda envanterini genişletmesiyle de İsrail’i amaç alan mühimmatın tespit ve imhası için faal biçimde çalışması güç hale geliyor. Analistler, birebir anda onlarca roket atılması halinde Demir Kubbe’nin de bir noktada kimilerini imha etmekte yetersiz kaldığının görüldüğünü söylüyor.

Demir Kubbe’nin aktifliğiyle ilgili araştırmalar yapan Kanada’daki Brock Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Michael Armstrong, 2019’da bu bahisle ilgili yazdığı bir makalede, “1 saatte 117 roket atıldığı görülüyor. Tüm bunların hepsi birebir anda atıldığında tamamını durdurmak imkansız. Lakin bir saatlik vakit dilimine yayılarak fırlatıldıklarında bunlar çok daha kolay imha edilebiliyor” dedi.
Jerusalem Post gazetesinde mevzuyla ilgili yayımlanan bir makalede, 2014’te çatışmalar sırasında Hamas’ın 50 gün içerisinde yaklaşık 4 bin roket attığını ve bu roketler vakte yayıldığı için Demir Kubbe tarafından rahatlıkla imha edildiği belirtildi.

İSRAİL HAVA SAVUNMASI TEKRAR DE TESİRLİ Mİ?

Her ne kadar sistemin kimi zayıflıkları ortaya çıksa da, uzmanlara nazaran Demir Kubbe ve öteki hava savunma katmanları hala dünyadaki en gelişmiş sistemlerden biri olarak kabul ediliyor. Lakin yeni tehdit tipleri ve ağır hücumlar karşısında bu sistemlerin güncellenmesi ve güçlendirilmesi gerekliliği açıkça görülüyor.

İsrail’in hava savunma sistemi yalnızca Demir Kubbe’den mi oluşur?

İsrail’in öbür hava savunma sistemleri de uçak, insansız hava aracı ve uzun menzilli füzeler üzere orta ve uzun menzilli tehditlere karşı geliştirdiği Davut’un Sapanı, atmosferin en üst katmanlarına kadar ulaşan Ok 2 ve atmosfer dışına çıkabilen Ok 3 olarak sıralanıyor.