Google’dan yunuslarla konuşmak için yeni yapay zeka modeli
Zeka seviyesi yüksek canlılar olan yunuslar, küme halinde çalışabiliyor, birbirlerine yeni marifetler öğretebiliyor ve kendilerine has seslerle bağlantı kuruyor.
Wild Dolphin Project (WDP) isimli kâr emeli gütmeyen kuruluş Bahamalar’daki Atlantik benekli yunusları 40 yıl boyunca takip ederek geniş bir ses ve görüntü kaydı arşivi oluşturdu. Araştırmacıların bunlar üzerinde yaptığı tahliller, yunusların birbirlerini çağırırken isim misyonu gören ıslıklar kullandığını, kur yaparken yahut arbede ederken çıkardıkları sesleri gözler önüne serdi.
YAPAY ZEKA MODELLERİ BAĞLANTI KURMAYI SAĞLIYOR
Independent Türkçe’de yer aldığı üzere bilim insanları bu memelilerle irtibat kurmanın teoride mümkün olduğunu düşünse de bugüne kadar kâfi teknolojik gelişme sağlanmamıştı. Fakat OpenAI’ın ChatGPT’si ve Google’ın Gemini’ı üzere geniş lisan modellerinin geliştirilmesi işleri değiştirdi.
Bu lisan modellerinin gerisindeki düzeneğin, yunusların konuşmalarını anlamak için kullanılıp kullanılmayacağını merak eden WDP, Google ve Georgia Teknoloji Enstitüsü’yle işbirliği yaparak ellerindeki geniş arşivi onlara sundu.
Nihayetinde ortaya Gemini’ın sistemiyle çalışan DolphinGemma isimli yapay zeka modeli çıktı.
Gemini ve ChatGPT üzere modeller eğitim sırasında bir cümlede, bir sözcükten sonra hangi sözcüğün geleceğini varsayım etmeye çalışıyor. Büyük bir data setiyle eğitilen bu araçlar yanlışsız kestirimi yapana kadar süreç devam ediyor. En güzel eğitim süreçlerinden geçen modeller bu sayede beşerler üzere cümleler üretebiliyor.
DolphinGemma da bunun birebirini yunus sesleriyle yapıyor. Model, evvel ses girdilerini alıp yorumluyor ve peşinden gelecek olası sesleri iddia ediyor.
Bu kestirimleri yürütmesi için 400 milyon parametre içeren DolphinGemma, nispeten küçük bir geniş lisan modeli. Örneğin ChatGPT 4, 1,76 trilyon ve GPT 3 de 175 milyar parametre içeriyor.
Google, DolphinGemma’nın WDP’nin araştırmalarında kullandığı Pixel telefonlarda çalışabildiğini söz ediyor.
Bu yaz başlaması planlanan çalışmalarda araştırmacılar modeli kullanarak ses kalıplarını belirlemeyi, yunusların bağlantısındaki kapalı yapıları ve tahminen de manaları ortaya çıkarmayı umuyor. Nihayetinde bu bilgilere dayanarak bir kelamlık oluşturulması amaçlanıyor.
Bilim insanları ayrıyeten karşılıklı irtibat kurabilmek için CHAT isimli bir sistem de geliştirdi. Bu su altı bilgisayarının gayesi, yunuslarla ortak bir söz dağarcığı oluşturmak.
Ekip, CHAT’in yarattığı yapay ıslıkları, yunusların hoşlandığı makul objelerle ilişkilendirilmeyi hedefliyor. Bilim insanları yunusların vakit içinde bu objeleri isterken, CHAT’in ürettiği ve olağanda kullanmadıkları sesleri çıkarmaya başlayacağını umuyor.
Nihai maksat, şayet sahiden bu türlü bir şey varsa, yunusların lisanını konuşmak. Bunun gerçekleşmesi için bilim insanlarının önünde uzun bir yol var fakat geniş lisan modelleri süreci hayli hızlandırabilir.
