İstanbul depremi sonrası İzmir için hayati uyarı
İzmir İktisat Üniversitesi (İEÜ) İnşaat Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, İstanbul’un Silivri ilçesinde meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki zelzelenin akabinde İzmir ile ilgili kıymetli değerlendirmelerde bulundu. İstanbul’daki sarsıntının ucuz atlatıldığını ve can kaybının olmamasının sevindirici olduğunu tabir eden Prof. Dr. Kozanoğlu, depremin Türkiye’nin bir gerçeği olduğunu belirtti.
DEPREM KARNEMİZ YETERLİ DEĞİL
Depremden değil, çürük binalardan korkulması gerektiğini aktaran Prof. Dr. Kozanoğlu, “İzmir’de yaklaşık 1 milyon bina stoku var. Bunun çok büyük çoğunluğu da 11 merkez ilçede yer alıyor. Yaş ortalamasına baktığımız vakit eski binaların ağır olduğu bir kentteyiz. Eski bina demek, çürük bina demek değil. Eski bina olunca yıkılacak manası da çıkmıyor. Lakin kesinlikle bu binaların denetim edilmesi gerekiyor. İzmir’de neredeyse her iki binadan biri, 1998 öncesi zelzele yönetmeliğine nazaran yapılmış. Bu binaların birçoğu da 35-40 yaşın üzerinde. Net sayı vermek sıkıntı lakin birinci etapta 150-200 bin bina hemen denetim edilmeli. Maalesef insanlarımız duvar yıkmayı, daireleri dükkana çevirmeyi, meskenlerin çatılarına hiçbir mühendis desteği olmadan su depoları koymayı, tedbir almadan tadilatlar yapmayı çok seviyor. ‘Bu kadardan bir şey olmaz’ diyor. Lakin bir zelzele anında bu kusurların bedelini büyük yıkımlarla, can kayıplarıyla ödüyoruz. Kahramanmaraş zelzelesinde de İzmir sarsıntısında de ağır hasar alan, yıkılan binalarda bu yanılgıları gördük. Kolon ya da kirişle oynayanları hiç saymıyorum bile. Binanın kolonunu ya da kirişini kesmek, benim gözümde taammüden insan öldürmekle aynıdır” sözlerini kullandı.
“BİNADAN EMİN DEĞİLSENİZ, KESİNLİKLE DENETİM ETTİRİN”
Prof. Dr. Kozanoğlu, şöyle devam etti: “İzmir’de yüzde 35 civarında da kaçak yapı stokumuz var. Bu oran, İzmir üzere bir kent için yüksek. Pekala ne yapacağız? Korkup beklemek, sarsıntı olursa ne yapacağız diye düşünmek tahlil değil. Bu bahiste bilinçlenmeliyiz. Binamızdan emin değilsek, kendimizi inançta hissetmiyorsak, kesinlikle denetimini yaptırmalıyız. Güçlendirme gereksinimi varsa çabucak harekete geçmeliyiz. Kentsel dönüşüm için güç birliği içinde hareket etmeli, bu hususa öncelik vermeliyiz. Görüyorum ki, zelzele anında yapılacaklarla ilgili de kâfi bilgiye sahip değiliz. Son zelzelede de konutlardan atlayanları, merdivenlere koşanları gördük. Bu bahiste bilinçlenmeli, uzmanlara kulak vermeliyiz. İzmir’in zelzele karnesi pek uygun değil. Bu en son 30 Ekim 2020’de meydana gelen sarsıntıda de bunu gördük. İzmir’in 17 Ağustos’u, 6 Şubat’ı olmasın. Yeni bir felaket de İzmir’de yaşanmasın. Bunun için vakit kaybetmeden harekete geçelim. Beklediğimiz her gün geç kalıyoruz.”
CAN GÜVENLİĞİNE ODAKLANALIM
Vatandaşların da bu hususta hassas ve şuurlu davranması gerektiğini söz eden Prof. Dr. Kozanoğlu, “Bunu her fırsatta söylüyorum, tekrar üzere oluyor ancak yıl olmuş 2025; biz hala kolon kesmeyin, kirişle oynamayın demek zorunda kalıyoruz. ‘Karot testi binayı zayıflatır’ diyenleri, ‘Benim duvarımı matkap bile güç deliyor, bu binaya bir şey olmaz’ diye düşünenleri görüyoruz. Bunların hepsi yanlış. Karot testi binayı zayıflatmaz, binanın güvenliği dışarıdan bakılarak ya da duvara vurarak anlaşılmaz. Unutmayalım can güvenliğimiz her şeyden değerli. Binaya sonradan yapılacak eklemelerin kesinlikle mimari projede daha evvelden belirlenmesi gerekir. Siz, binanın üzerine su depoları eklenebilecek formda mimari projeyi oluşturursanız, mühendis de buna göre bir statik hesaplama yapar. Yani bina, mümkün bir zelzele anında su depolarını da taşıyacak güçte yapılmış olur. Biz ne yapıyoruz? Hiçbir statik hesapta yer almamasına, planlanmamasına karşın başımıza nazaran su depolarını binaya yerleştiriyoruz ya da diğer eklentiler yapıyoruz. Bu yanlışlara artık son verilmeli” dedi.
