Türkiye Barolar Birliği’nden kayyum tepkisi: İçişleri Bakanlığı karardan derhal vazgeçerek belediye başkanları görevlerine iade edilmeli
İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan kayyum atamaları üzerine Türkiye Barolar Birliği (TBB) yazılı bir açıklama yayımladı.
TBB açıklamasında İçişleri Bakanlığı’na çağdıra bulunularak, “Verdiği karardan derhal vazgeçerek belediye liderlerini misyonuna iade etmeli; Belediye Kanunu’na 2016 yılında eklenen düzenleme değiştirilmeli, seçme ve seçilme hakkına müdahale manasına gelecek tek bir uygulama dahi gerçekleştirilmemelidir” denildi.
“31 Mart 2024 Mahalli İdareler Seçimleri sonrasında başlatılan kayyım uygulaması, geçtiğimiz hafta Esenyurt Belediye Başkanı’nın akabinde bugün Mardin, Batman ve Halfeti (Şanlıurfa) Belediye Başkanları’nın da misyondan alınmalarıyla Anayasa’ya, seçme ve seçilme hakkına, demokratik toplumun gereklerine karşıt ve ölçüsüz müdahaleye dönüşmüş ve yükünü giderek artıran bir seviyeye ulaşmıştır” tabirleriyle başlayan TBB açıklamasının devamı şöyle:
“Söz konusu kayyım uygulamasının desteği olarak sunulan Anayasa’nın 127. hususunun dördüncü fıkrasının son cümlesi “görevle ilgili bir kabahat sebebi ile” İçişleri Bakanı kararıyla geçici görevden uzaklaştırmayı düzenlemektedir. Gerçekten 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 47. hususunda de paralel bir düzenleme yer almaktadır.
Ne var ki Belediye Kanunu’na birinci olarak darbe teşebbüsü sonrasında ilan edilen inanılmaz hâl devrinde 674 sayılı KHK ile eklenen, akabinde 6758 sayılı Kanun’la maddeleşen 45. unsurun ikinci unsurunda yer alan “…terör yahut terör örgütlerine yardım ve yataklık cürümleri sebebiyle vazifeden uzaklaştırılması” hallerinde İçişleri Bakanlığı tarafından belediye başkanı görevlendirilebileceği düzenlemesinin anayasal temeli bulunmamaktadır.
Anayasa Mahkemesi, merkezî idarenin vesayet yetkisini 127. unsurun beşinci fıkrasının sınırladığı durumların dışına çıkarmanın lokal idare ve yerinden idare unsurlarını yadsımak manasına geldiğini, misyondan uzaklaştırılan bireylerin yerine merkezî idarenin siyasal kimlikli organları tarafından atama yapılmasının Anayasa’ya alışılmamış olduğunu belirtmektedir.
Atama yetkisinin merkezî idarenin siyasal kimlikli organlarına verilmiş olması, salt bu gayesi sağlamaya yönelik soruşturma ve kovuşturma açtırma ve bu nedenlerle vazifeden uzaklaştırma imkanı her vakit bulunduğundan ‘geçici’ atama, ‘sürekli’ atamaya da dönüşerek, hukuka karşıt bir müdahale oluşturmaktadır (AYM, E.1987/22, K.1988/19, 13/06/1988).
Nitekim, misyondan alınan lider yerine görevlendirilecek kişi için Kanun, yalnızca belediye başkanı seçilme yeterliğine sahip olması şartını düzenlemiş olmasına karşın, son kayyım atamalarında, rastgele bir Belediye Meclisi üyesinin değil Valilerin ve Kaymakamların atanması, takdir yetkisinin, seçmenin iradesi gözetilmeden kullanıldığının açık bir göstergesidir.
İçişleri Bakanlığı verdiği karardan derhal vazgeçerek belediye liderlerini misyonuna iade etmeli; Belediye Kanunu’na 2016 yılında eklenen düzenleme değiştirilmeli, seçme ve seçilme hakkına müdahale manasına gelecek tek bir uygulama dahi gerçekleştirilmemelidir.”
Kayyım Uygulaması Anayasa’da Yer Alan Merkezî İdarenin Vesayet Yetkisinin Dışında Hukuka Aykırı Bir Müdahaledir
👉https://t.co/eZanambmv3 pic.twitter.com/pX9bJbsEb8
— Türkiye Barolar Birliği (@barolar) November 4, 2024
