UAEA Başkanı Grossi’den İran açıklaması: ‘Her şey yok oldu demek mümkün değil’
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Lideri Rafael Mariano Grossi, konuk olduğu CBS kanalının “Face the Nation” programında İran’daki nükleer tesislerin durumunu kıymetlendirdi.
ABD ve İsrail’in akınlarında İran’daki nükleer tesislerin çok önemli hasar aldığını lisana getiren Grossi, İranlı yetkililerin tesisleri inceleyip hasarın tam boyutunu bilebileceklerini belirtti.
Grossi, İran’daki nükleer tesislere ait mümkün mutabakata UAEA’nın da bir noktada dahil olmak zorunda kalacağını tabir ederek, Ajans müfettişlerinin tesislere geri dönüp çalışmalarını sürdürmelerinin ehemmiyetine dikkati çekti.
İran Anayasayı Koruyucular Kurulunun, UAEA ile işbirliğini askıya alan maddeyi onaylamasına ait Grossi, durumun bu türlü olmamasını umduğunu, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Mutabakatı’na (NPT) taraf olarak Ajans ile işbirliği yapma zorunluluğunun bulunduğunu kaydetti.
İRAN’DAN KOVULDULAR MI?
Grossi, şu anda İran’ın UAEA müfettişlerini “kovup kovmadığı” sorusunu şöyle yanıtladı:
“Bu manada hayır, kovmuyorlar. Dikkatle ve bir ölçü telaşla onaylanan kararı takip ediyorum ancak alışılmış ki bu, onların yasası. Bu, onların parlamentosu lakin burada hukuksal sonuçlar da kelam konusu. Memleketler arası bir antlaşma elbette önceliklidir. Bir iç hukuku münasebet göstererek memleketler arası bir antlaşmaya uymaktan kaçamazsınız fakat İran, şu anda bu türlü bir şey söylemiyor ve bence bu, yapan bir tavır. Bu yüzden ayrıntılara inmemiz gerektiğini düşünüyorum zira çalışmaların devam etmesi gerekiyor. Aksi halde İran’da neler olup bittiğine dair kimsenin bir fikri olmaz.”
Yaklaşık 400 kilogram zenginleştirilmiş uranyumun akınlardan evvel taşınıp taşınmadığı sorulan Grossi, 12 gün boyunca bu materyalin taarruza uğrayıp uğramadığını bilmediklerini söyledi.
Grossi, bu zenginleştirilmiş uranyumun bir kısmının akın sırasında tahrip olmuş, bir kısmının ise taşınmış olabileceğini değerlendirdiğini lisana getirerek, bu hususta Tahran’dan açıklama yapılması gerektiğini bildirdi.
Açıklama yapılmamasının sorun olduğunu vurgulayan Grossi, “Bu nedenle, öncelikle İran’ın müfettişlerimizin çalışmalarını mümkün olan en kısa müddette sürdürmelerine müsaade vermesinin çok kıymetli olduğunu söylüyorum” diye konuştu.
“ASKERİ OPERASYONLARLA BU SIKINTIYI KALICI HALDE ÇÖZEMEZSİNİZ”
Grossi, İran’ın halihazırda nükleer silah üretme kapasitesine sahip olup olmadığına dair, “Endişe yaymaya yönelik bir telaffuzun kesimi olmak istemem lakin bizim, orada ne olduğunu, nerede olduğunu ve ne yaşandığını teyit edebilecek bir pozisyonda olmamız gerekiyor” dedi.
İran’ın endüstriyel kapasitesinin ve bilgisinin olduğunu ve bu bilginin yok edilemeyeceğini belirten Grossi, şunları lisana getirdi:
“Bence bu durum, hepimizin şu gerçeği kavraması için bir teşvik olmalı: Askeri operasyonlarla bu sıkıntıyı kalıcı bir biçimde çözemezsiniz. Bunun tahlili bir mutabakat olacaktır. Herkesin, hem bölgede hem de dünyanın öbür yerlerinde itimat duymasını sağlayacak bir kontrol sistemi olacaktır. Böylelikle bu sayfa nihayet kapatılabilir.”
Grossi, CIA’in, tesislerin tahrip edildiği ve tekrar inşasının yıllar alacağına dair açıklamasına ait, “İran’ın sahip olduğu kapasiteler orada duruyor. Birkaç ay içinde birkaç santrifüj dizisini çalıştırıp zenginleştirilmiş uranyum üretebilirler, tahminen de daha kısa müddette ancak açık konuşmak gerekirse ‘Her şey yok oldu ya da artık hiçbir şey kalmadı.’ demek mümkün değil” sözlerini kullandı.
