Yeni kriz kapıda! Türk Lirası’nda ABD Çin alarmı…
ABD Başkanı Donald Trump‘ın ‘Kurtuluş Günü’ olarak nitelendirdiği ve neredeyse tüm dünya ülkelerine gümrük vergisini artırmasının akabinde ABD ile Çin ortasındaki ticaret savaşı, karşılıklı gümrük vergisi artışlarıyla şiddetlendi.
ABD, Çin’den ithal edilen elektrikli araçlara yüzde 100, yarı iletken ve güneş panellerine yüzde 50’ye varan oranlarda vergi uygularken, Çin de misilleme olarak ABD eserlerine yüzde 125’e kadar vergi koydu. ABD’nin kimi eserlerde yüzde 145’e kadar yükselttiği vergiler, global ticaret istikrarlarını sarstı.
Bu yüksek oranlar, iki ülke ortasında müzakereleri gündeme getirdi. Ayrıyeten vergilerin daha da yükselebileceğine dair açıklamalar da yapıldı.
KRİTİK GÖRÜŞMELER BAŞLIYOR
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ve ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer‘ın bu hafta İsviçre’de Çinli yetkililerle kıymetli görüşmeler gerçekleştireceği bildirildi.
Hazine Bakanlığı’ndan yapılan resmi açıklamada, Bakan Bessent’in İsviçre’ye gideceği ve ziyareti sırasında Çin’in ekonomik bahislerdeki baş temsilcisiyle bir ortaya geleceği belirtildi.
Bessent, görüşmeye ait, “Uluslararası ekonomik sistemi, ABD’nin çıkarlarına daha güzel hizmet edecek biçimde tekrar dengelemeye çalışırken verimli görüşmeler yapmayı sabırsızlıkla bekliyorum” değerlendirmesinde bulundu.
ABD Ticaret Temsilciliği’nden (USTR) yapılan açıklamada ise Temsilci Greer’ın da bu hafta içinde İsviçre’nin Cenevre kentine gideceği ve “Çinli mevkidaşıyla bir ortaya gelerek ticaret hususlarını ele alacağı” kaydedildi.
DOLAR ENDEKSİ VE PARİTE DURUMU
Görüşmelerin gerçekleştiği bu günlerde global piyasalarda dolar endeksinin seyri de dikkat çekiyor. Dolar endeksi (DXY), 2025 yılı başında 109,256 düzeyindeyken yıl içinde yüzde 8,39 kıymet kaybederek 100,088 düzeyine kadar düştü. Endeksin yıl başındaki düzeyine geri dönmesi için yüzde 9,16 artış göstermesi gerekiyor.
Dolar/Euro paritesi ise yıla 0,9654 ile başlarken, şu anda yüzde 8,26 düşüşle 0,8856 düzeyinde seyrediyor. Bu parite en son 19 Eylül 2022 tarihinde 1,03 düzeyine kadar yükselmiş ABD Doları Euro’dan değerli gelmişti.
TCMB’YE ZORLUK YARATACAK
Uzmanlar, görüşme sonrası yapılacak olumlu açıklamaların yahut ticaret alakalarda yaşanabilecek kimi gelişmelerin dolara kıymet kazandırabileceğini belirtiyor. Süreç doğrultusunda dolar endeksinde ve dolar Euro paritesindeki durum tekrar yılbaşı ile benzeri düzeylere gelirse 38,64 olan dolar/TL kurunun 42,17 düzeyine kadar yükselebilir hatta bu düzey de aşılabilir.
Bu durum, 19 Mart tarihinden bu yana İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ve CHP’nin cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu‘na yönelik operasyonların akabinde piyasaları dengelemek gayesiyle döviz rezervi satışına başlayan ve şu ana kadar 50 milyar doları aşan satış gerçekleştiren Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası için yeni bir zorluk yaratacak.
Ayrıca Türkiye’nin öbür ülkelerle yaptığı ticarette ithalat ve ihracat için kullanılan yabancı para üniteleri oranında Euro ihracatta, dolar ise ithalatta öne çıkıyor. Türkiye’nin yaptığı dış satımda Avrupa’nın hissesi hesaba katıldığında dolar Euro paritesinde üst taraflı bozulma dış ticaret açığının daha da büyümesine neden olacaktır.
Dolar endeksi (DXY) ABD dolarının altı büyük para ünitesi (Euro, Japon Yeni, İngiliz Sterlini, Kanada Doları, İsveç Kronu ve İsviçre Frangı) karşısındaki kıymetini ölçen bir göstergedir.
